Yay aylarında havaların istiləşməsi ilə əlaqədar uşaqlar daha çox çöldə vaxt keçirirlər və temperaturun artması mənfi təsir göstərə bilər. Xüsusilə gün vurması və yanıqlar, səpgilər, səpgilər, hovuz və dəniz gigiyenasına riayət edilməməsi nəticəsində yaranan sidik yolları infeksiyaları, konyunktivit adlanan göz iltihabları, xarici qulaq kanalının iltihabları, ishal, qida zəhərlənməsi, səyahət nəticəsində qızdırma, həşərat və milçək dişləmələri, düşmə və zərbələr Yaralanmalar tez-tez olur. Tətilə getməzdən əvvəl uşaqlarımızın sağlamlığı üçün bəzi tədbirlər görməliyik. Uşaq Sağlamlığı və Xəstəlikləri Mütəxəssisi Dr. Cansu Yılmaz mövzu ilə bağlı məlumat verdi.
Günəş vurması və yanıqlar
Yayda yerə daha dik açıdan gələn günəş şüaları uşaqlarda gün vurmasına səbəb ola bilər. Xüsusiyyətləri: 6 aydan kiçik körpələrdə ehtiyatlı olmaq lazımdır. Günvurma zamanı qızdırma, halsızlıq, qusma və huşunu itirmə baş verə bilər. Günəşin zərərli ultrabənövşəyi şüaları səbəbindən dəri xərçəngi riski də artır.
D vitamini çatışmazlığı zamanı həftədə ən azı iki dəfə saat 10:00-16:00 arasında üz və qolları örtün. birbaşa 10-15 dəqiqə günəşdən qoruyucu sürmədən (arada eynək).Günəş işığına (tülsüz) çıxarmaq məsləhətdir, lakin yayda günəşin düz bucaq altında olduğu bu saatlarda daha diqqətli olmaq lazımdır. Yayda günəşin şaquli olduğu saat 11:00-15:00 arasında birbaşa günəşə məruz qalmamalıdır.
Uşaqlar üçün qoruyucu faktoru (SPF) 50 olan günəş kremindən istifadə edilməlidir. günəşə çıxmadan yarım saat əvvəl və mümkün qədər açıq rəngli papaq.Çətir və kölgəli yerlərə üstünlük verilməlidir. Uşaqlara təri udan açıq rəngli pambıq paltar geyindirilməlidir. Uşaq hovuzu və ya dəniz oyunları 20 dəqiqədən çox davam etməməlidir. Həddindən artıq istidə itirilən mayenin yerini doldurmaq üçün bol maye verilməlidir.
Sıçanlar və səpkilər:
Uşağın dərisi böyüklərə nisbətən çox həssasdır. Körpələrdə dəri səthinin sahəsi daha böyük olduğu üçün istilik və maye itkisi daha çox olur. Tualet vərdişi qazanmamış və uşaq bezlərindən istifadə edən uşaqlar üçün uşaq bezini dəyişdirmə tezliyi artırılmalıdır. Xüsusilə yeni doğulan dövrdə uşaq bezləri hər 2 saatdan bir yoxlanılmalı və uşaq bezləri hər çirkləndikcə uşaq bezləri dəyişdirilməlidir. qaldırılmalıdır. Təmizləndikdən sonra uşaq bezi sahəsi nəfəs alması üçün bir neçə dəqiqə açıq qalmalı və zərurət yaranarsa uşaq bezi döküntüsü üçün qoruyucu kremdən istifadə edilməlidir. Yeni doğulmuş körpələr hər gün yuyulmalıdır. Uşaqlar hər dəfə tərləyəndə çimmək və təzə quru pambıq paltar geyindirmək lazımdır.
İshal və qida zəhərlənmələri:
Yay aylarında bədənimiz tərləmə səbəbindən çox maye itirir. Bu maye itkisini bol su içməklə və maye qəbul etməklə əvəz etmək lazımdır. Bununla belə, istifadə etdiyimiz su və maye mənbələrinə diqqət yetirilməlidir. Mənşəyi məlum olmayan içməli sudan və bu su ilə yuyulan meyvə-tərəvəzdən tif, paratif, ishal və viral hepatit (hepatit A) kimi xəstəliklər yarana bilər. İnsan və heyvan nəcisi və tullantıları suya qarışdıqda, xüsusən də gəzinti yerlərində su gözəgörünməz mikroblarla çirklənir və bağırsaq infeksiyalarına səbəb olur.
Bağırsaq infeksiyalarının ən mühüm əlamətləri ürəkbulanma, qusma və ishaldır. . Mikroblar bağırsaq divarından keçməzsə, onların ifraz etdiyi toksinlər bol və sulu nəcis şəklində ishala səbəb olur. Adətən qızdırma olmur və qarın ağrısı yüngül olur.
Əgər mikroblar bağırsaq divarına nüfuz edibsə, qanaxmaya səbəb ola bilər. Qarın ağrısı və qızdırma meydana gəlir. Qanlı ishal, yəni dizenteriya inkişaf edə bilər.
Yemək temperaturun artması səbəbindən tez xarab olur. Yayda yemək bişirilsə belə, soyuducuda saxlanmalıdır. Mikroblar istiyə məruz qalan qidalarda və açıq yerdə asanlıqla böyüdüyündən qida zəhərlənməsinə səbəb olur. Mayonez tərkibli qidalar, süd və süd məhsulları, qaymaq və ət kimi məhsullar daha çox risk daşıyır. Otel və istirahət kəndləri kimi yerlərdə açıq bufetlərdə nümayiş etdirilən, uzun müddət açıq qalan yeməklərdən uzaq durmaq lazımdır.
İshal zamanı çox miqdarda su və duz. itirilir, qan təzyiqi azalır, ağızda quruluq yaranır, göz yaşları yoxdur və göz bəbəkləri çökür. Diareya səbəbiylə maye itkisi səbəbindən kəskin böyrək çatışmazlığı inkişaf edə bilər və ishal ölümlə nəticələnə bilər.
İshalin müalicəsi itirilmiş mayenin əvəz edilməsidir. Natrium kalium xlor bikarbonat kimi itirilmiş elektrolitləri əvəz etmək üçün ağızdan maye qəbul edə bilən uşaqlara ağızdan rehidratasiya mayesi verilə bilər. < 2 yaş 1 litr suda hazırlanmış bir paket ORS-dən �: 1/2-1 çay stəkanı (50-100 ml), > 2 yaş: 1/2-1 su stəkanı (100-200 ml) + əlavə maye verilməli və ya kilo başına 10 ml ORS verilməlidir. Yaşlı uşaqlara qatıq, ayran, ət, kartof, düyü qabları, kök, banan və təzə sıxılmış meyvə şirələri verilməlidir. Saccharomyces boulardii və Lactobacillus acidophilus kimi probiyotiklərdən istifadə oluna bilər.
İshalla birlikdə qızdırması olan və ürəkbulanma və qusma səbəbiylə ağızdan maye qəbul edə bilməyən uşaqlar dərhal xəstəxanaya getməli və venadaxili maye verilməlidir.
İshalin qarşısının alınması üçün görülə biləcək ehtiyat tədbirləri:
1. Övladlarınıza təmiz bildiyiniz su içməsinə icazə verin. Suyun təmizliyinə əmin deyilsinizsə, suyu ən azı 10 dəqiqə qaynadın, ilıqlaşdırın və istifadə edin.
2. Əl gigiyenasına diqqət yetirin. Uşaqlarınızın hər yeməkdən əvvəl və tualetdən istifadə etdikdən sonra əllərini yuduğundan əmin olun.
3. Qidanızın təzə qablaşdırıldığına və saxlama müddəti bitmədiyinə əmin olun.
4. Övladlarınıza təzə meyvə və tərəvəzləri yumadan yedizdirməyin
Hovuzda keçə biləcək xəstəliklər:
Hovuz və dəniz yay tətilində uşaqların vazkeçilməz əyləncəsidir. Uşaqların natəmiz hovuzlarda çimməsi səbəbindən yay tətilində sidik yolları infeksiyaları, göz infeksiyaları, xarici qulaq kanalları infeksiyaları daha çox müşahidə oluna bilər. Akvaparklarda və su sürüşmələri olan hovuzlarda xlorlama və təmizləmə işləri düzgün aparılmasa, yoluxma ehtimalı daha yüksəkdir. Hovuza girməzdən əvvəl duş qəbul etməlisiniz. Hovuz suyu içilməməlidir və tualetdən istifadə etdikdən sonra əllər bol su ilə yuyulmalıdır.
Qulaqlarında su olan uşaqlarda suda olan bakteriyalar xarici qulaq kanalının infeksiyasına səbəb ola bilər. Qulaqda qaşınma, axıntı, tıxanma, ağrı və qızdırma kimi şikayətlər meydana gəlir. Bu halda tez bir zamanda həkimə müraciət etmək lazımdır
. Hovuza girərkən suyun qulağa girməməsi üçün qulaq tıxaclarından istifadə etmək olar.
Hovuzdan keçən mikroblar səbəbindən göz qızarması, ağrı, burulma, yanma və sancma kimi şikayətlər ola bilər. Gözləri bol su ilə yumaq lazımdır. Şikayətlər keçmirsə, vaxt itirmədən həkimə müraciət etmək lazımdır.
Böcək sancması və milçəklənməsi:
Yayda havaların istiləşməsi ilə həşərat, milçək, təbiətdə əqrəblər, ilanlar, arılar, gənələr, zəhərli sancmalar olur. Dəniz heyvanları kimi heyvanlarla əlaqəmiz də artır. Həşərat dişləmələrində sistematik tapıntılar nadir hallarda müşahidə olunur. Adətən baş verən allergik simptomlar qaşınma, ağrı və yerli şişkinlikdir. Dişlənmiş yer əvvəlcə bol su ilə yuyulmalıdır. Ağrıları aradan qaldırmaq üçün 10 dəqiqəyə qədər təzyiq və ya buz tətbiq oluna bilər. Qaşınma, ağrı və şişkinlik artarsa, dərhal həkimə müraciət etmək lazımdır. Piknik sahəsinə gedirsinizsə, uzun, nazik paltarlar geyinin və ayaqlarınızı açıq qoymayın. Yaşıl ərazilərdə gəzintidən sonra uşağınızın bədənində həşərat dişləmələri olub olmadığını yoxlayın.
Travma
Uşaqlar yay tətilində çöldə daha çox vaxt keçirirlər. İnsanlar velosiped sürmə, konki sürmə, futbol və basketbol kimi oyunlarda travmaya məruz qala bilərlər. Uşaqlar bu işləri yerinə yetirərkən baş geyimləri, dizliklər və dirsəklər kimi qoruyucu vasitələrdən istifadə etməlidirlər. Qanama, sümük deformasiyası, ağrı və ya huşun itirilməsi halında təcili tibbi yardım axtarmaq lazımdır. Üzməyi bilməyən uşaqlarda suda boğulmanın qarşısını almaq üçün qoltuqlar və ya xilasedicilər kimi avadanlıq olmalıdır və uşaqları dəniz və ya hovuz kənarında tək qoymamalıdır.
Səyahətlə əlaqədar qızdırma:
8 xəstələrin %-i inkişaf etməkdə olan ölkələrə səyahətdən qayıtdıqdan sonra tibbi müalicə üçün müraciət edirlər. Uşaqlarda beynəlxalq səyahətdən sonra ən çox rast gəlinən şikayət qızdırmadır. Əksər infeksiyalar aşağı tənəffüs yollarının infeksiyası, sidik yollarının infeksiyası və ya orta qulaq infeksiyasıdır. Səyahət infeksiyaları arasında malyariya 21%, səyyah ishali 15%, tarazlıq qızdırması 6% və tif 2% görülür. Səyahət ediləcək bölgədən asılı olaraq əvvəlcədən ehtiyat tədbirləri görülməli və peyvəndlər tamamlanmalıdır. Əl gigiyenasına da xüsusi diqqət yetirilməlidir.
Həddindən artıq istidə sərinləmək üçün istifadə edilən kondisionerlərin mənfi təsirlərinin qarşısını almaq üçün kondisioner filtrləri vaxtında təmizlənməlidir. Kondisioner qəzalarının qarşısını almaq üçün yayda kondisioneri 23-26 dərəcəyə qoymalıyıq.
Gərəkli olanları götürdükdən sonra övladlarınızla birlikdə yay tətilini xoşbəxt, dinc və sağlam keçirəcəyinizə ümid edirik. ehtiyat tədbirləri...
oxumaq: 0
