YIRTIQIN TƏRİFİ
Qarın divarı güclü əzələ
qarın orqanlarını zərf kimi əhatə edən və bədənimizə öz formasını verən birləşdirici toxuma quruluşudur. Bu zərfin bəzi potensial zəif nöqtələri var. Qarın içi orqanlar (xüsusilə piy toxuması və bağırsaqlar) qarın divarından bu zəif nöqtələrdən keçib dərinin altında qabarıq əmələ gəldikdə buna yırtıq deyilir. Yırtıq yırtıq da adlanır. Qarın divarı yırtıqları Ümumi Cərrahiyyə Mütəxəssisləri tərəfindən cərrahi yolla müalicə olunur.Beyin və Sinir Cərrahiyyəsi
mütəxəssislərinin sahəsinə xalq arasında bel yırtığı və ya uşaqlıq boynu yırtığı deyilən xəstəliklər daxildir. Bu hallarda onurğa sümükləri arasındakı disk formalı strukturlar onurğanın ətrafındakı qişanın qoparılması ilə çölə çıxır və onurğa beyninə və ya sinirlərə təzyiq edir.
Çox vaxt qarışan bel/servikal yırtıqlar və qarın divarı yırtıqları. adlarına görə, orqanizmdə fərqlidirlər.
Fərqli bölgələrdə və fərqli mexanizmlərlə meydana gəldiyi üçün müalicələri/müalicə edən həkimlər
fərqlidir.
YIRTIQ NÖVLƏRİ
Var qarın divarındakı bəzi potensial zəif nöqtələr, həm anadangəlmə, həm də sonradan inkişaf edə bilər. Anadangəlmə nöqtələr:
a. Kişilərdə ana bətnində olarkən qarın boşluğunda olan xayaların xayalıqda normal
yerinə gələrək qarın divarından keçdiyi hər iki qasıq bölgəsi. Qadınlarda qasıqlar da zəifdir
. Bu nahiyələrdə qasıq kanalı var və kişilərdə xayalara və toxum kanalına gedən damarları, qadınlarda isə uşaqlığın bəzi asma bağlarını əhatə edir.
b. Göbək ana bətnində olarkən körpəni anadan qidalandıran damarların körpənin bədəninə daxil olduğu yerdir. Körpənin göbək kordonu düşdükdən sonra bu nahiyədə sərt çapıq toxuması əmələ gəlir
göbəyin adi görünüşünü yaradır, lakin nahiyənin potensial zəifliyi
davam edir və bəzi insanlarda qarın boşluğunda açılma divar bu sahədə daha sonra həyatda meydana gələ bilər. Körpələrdə bu açılış əsasən ilk dörd
yaşında öz-özünə bağlanır. Əgər bağlanmazsa və ya daha gec yaşda/böyük həyatda baş verirsə, əməliyyatla müalicə edilməlidir.
c. Göbək səviyyəsindən yuxarı orta xəttdə hər iki tərəfdə yerləşən əzələlərin qıfıllarının birləşməsidir. i
xətt, epiqastrik bölgə. Hər iki əzələ qişasının birləşdiyi xətt bəzən lazım olduğundan daha çevik ola bilər
, bu da yırtığa bənzər görünüşə və ya bəzən qarın divarında açılmaya səbəb ola bilər.
d. Qarın divarının təbəqələri daxilində lay-lay yerləşən əzələlərin kəsişmə yerlərində mümkün zəif nöqtələr
Şpigel yırtığı və ya bel yırtığı kimi yırtıqlara səbəb ola bilər.
Sonradan yarana biləcək zəif nöqtələr qarın divarındadır. Bunlar cərrahi əməliyyatlar nəticəsində yaranan kəsik bölgələridir. Əməliyyatlar zamanı dəri ilə birlikdə qarın divarında kəsiklər edilir və əməliyyat tamamlandıqdan sonra bu kəsiklər bağlanır. Sağalma prosesi zamanı bu kəsiklər potensial zəif nöqtələrdir və yırtıq əmələ gəlməsi üçün risklidir. Əməliyyatdan sonrakı dövrdə baş verəcək mənfiliklər bu
riski artırır.
Yırtıqların əmələ gəlməsi üçün qarın divarı gərginləşməlidir. Qarın içi təzyiqi artıran vəziyyətlər
bu gərginliyi yaradır. Həddindən artıq və uzun müddətli ağır yüklərin daşınması, daimi gərginlik tələb edən qəbizlik, uzun sürən öskürək kimi hallar qarın içi təzyiqi artırır.Bununla yanaşı, əməliyyatdan sonra qarın boşluğunda yarana biləcək problemlər yaraların sağalmasına mənfi təsir edəcək və beləliklə də zəmin hazırlayacaq. yırtıq üçün..
NİYƏ MÜALİCƏ EDİRİK?
Yırtığın şəxsi həyatınıza gətirdiyi bir çox çətinliklər var. Semptomlar fərqlidir. Kiçik yırtıqlar
ağrı ilə özünü göstərdiyi halda, yırtıq böyüdükcə dəri altında şişlik əmələ gətirir, fiziki
görünüşün pozulmasına və gündəlik hərəkətlərdə məhdudiyyətlərə səbəb olur. Bu vəziyyət insanın cəmiyyətdə sərbəst hərəkət etməsinə mane olur, özünə inamını zədələyir. Yırtıq müalicə edilmədikcə böyüyən və mütərəqqi bir xəstəlik olduğundan
aşkar edildikdən sonra mümkün qədər tez müalicə edilməlidir
Xəstələrin şikayətlərini aradan qaldırmaqla yanaşı, daha ciddi bir hal almamaq üçün tibbi problemlər
divar yırtıqları müalicə edilməlidir. Daha əvvəl deyildiyi kimi, qarın divarı yırtıqları qarın içi orqanların qarın divarındakı dəliklərdən keçərək dəri altında şişlik əmələ gətirdiyi zaman meydana gəlir. Çox vaxt orqanlar daim bu açıda olurlar. Onlar deşiklərdən daxil olur və çıxırlar.
Zaman zaman qarın içi təzyiqin yüksək olması səbəbindən qarın divarından çoxlu orqanlar keçərək dərinin altına yerləşir, lakin böyük həcmdə olduğundan o, yerləşə bilmir. qarın boşluğuna qayıt. Bu vəziyyət yırtığın sıxılması adlanır və bağırsaq tıkanıklığına səbəb ola bilər. Bu
proses uzanarsa, orqanları qidalandıran damarlar təzyiq altında qalaraq çürüməyə səbəb ola bilər
ki, bu da yırtığın stranqulyasiyası adlanır. Hər iki vəziyyət təcili şəraitdə əməliyyatla müalicə edilməlidir
. Təcili şəraitdə cərrahiyyə əməliyyatı həm xəstə, həm də həkim üçün gözlənilməz risklər ehtiva edə bildiyi üçün yırtıq aşkar edildikdə ideal şəraitdə cərrahi müalicə mümkün qədər tez aparılmalıdır. Bu, həm xəstə, həm də həkim üçün çox daha rahatdır.
MÜALİCƏSİ CƏRRAHİ OLMALIDIR?
Qarın divarı yırtıqlarının müalicəsi prinsipi əsasən divardakı dəliyin təmiri ilə eynidir< br />. Ona görə də aydındır ki, mexaniki problemin mütləq mexaniki həlli olmalıdır.
İndiki şəraitdə qarın divarında yeni və bərk toxumalar yaradaraq deşikləri bağlaya bilən dərman və üsullar (məşq və s.) yoxdur. . Daha yaxşı həll yolu tapılana qədər, qarın divarı yırtıqlarının müalicəsində cərrahiyyə yeganə seçim olacaq. Qasıq bağı və s.
kimi üsullar problemi həll etmir, onlar yalnız müvəqqəti rahatlama təmin edə bilirlər.
MÜALİCƏ
Müalicənin əsas prinsipi qarın divarında açılmış yeri bərpa etməkdir. gərginliksiz yamaq. Bu
yamaq bədənin öz toxumalarından yaradıla bilər və ya bəzi sintetik materiallardan da istifadə edilə bilər. Yeni texnologiya materiallarının inkişafı ilə bu gün sintetik materialların istifadəsi çox geniş yayılmışdır. Sintetik yamaqlar gərginliksiz təmir üçün əlverişlidir. Yamaq
bədənə qoyulduqda bədən tərəfindən yad cisim kimi qəbul edilir və onun ətrafında sərt
toxuma əmələ gəlir. Bu sərt toxuma yırtıq bölgəsindəki dəliyin möhkəm və davamlı şəkildə bağlanmasını təmin edir.
Yırtıq əməliyyatları açıq və ya qapalı (laparoskopik) üsullarla edilə bilər.
Uğur baxımından heç bir fərq yoxdur. iki üsul arasında, lakin laparoskopik əməliyyatlarda
Kəsiklər daha kiçik olduğundan, əməliyyatdan sonrakı mesh əhəmiyyətli dərəcədə azdır. Açıq
əməliyyatlarda həm xəstənin öz toxuması ilə təmir, həm də sintetik yamaqlar istifadə oluna bilsə də, laparoskopik əməliyyatlarda sintetik yamaqlardan istifadə etmək məcburidir. Nəzərə alsaq ki, bu gün yırtıq üçün qəbul edilən ideal müalicə
sintetik yamaqlarla təmirdir, buna açıq əməliyyatın üstünlüyü kimi baxılmamalıdır. Xüsusilə cərrahi yırtıqlarda yırtığın ölçüsünə düz mütənasib olaraq böyük kəsiklər etmək lazım gələ bilər. Belə hallarda
çox kiçik kəsiklər vasitəsilə problemin həllinə imkan verən laparoskopik üsullar həm xəstə
, həm də həkim üçün əhəmiyyətli rahatlıq təmin edir. Böyük yırtıqlarda laparoskopik üsul
xəstəxanada qalma müddətini qısaldır. Əməliyyatdan sonrakı dövrdə xəstəyə verdiyi rahatlığa görə laparoskopik üsul bütün yırtıq növlərində ilk seçim olaraq xəstəyə təklif olunur.
CƏRRAHİYYƏ PROSESİ
Geniş yırtıq əməliyyatlarının əksəriyyəti (problem olmadığı fərz edilərək), xəstəxanada həyata keçirilir
/> qalma müddəti qısadır. Çox böyük olmayan qasıq yırtıqları və göbək yırtıqlarının xəstəxanada qalma müddəti bir gecədir. Əməliyyat yeri yırtıqları üçün bu müddət nadir hallarda yırtığın ölçüsündən asılı olaraq bir həftəyə qədər çəkə bilər. Laparoskopik üsulun tətbiqi xəstəxanada qalma müddətini qısaldır. Xəstə evə qayıtdıqdan sonra əməliyyatın yeddinci günündə nəzarət
müayinəsi üçün xəstəxanaya dəvət olunur və əksər hallarda xəstənin bu vəziyyətlə bağlı növbəti müayinəyə gəlməsinə ehtiyac qalmır; yalnız hər hansı şikayət olduqda həkimə müraciət edilir.
Qarın divarının təmiri.Cərrahiyyə nahiyəsi aparıldığı üçün başlanğıcda zəif olacaq, ona görə
ağır fiziki fəaliyyət və gərginlikdən çəkinmək lazımdır. yaranın sağalması prosesi müəyyən bir mərhələyə çatır. Xəstələr əməliyyatdan 48 saat sonra gündəlik həyatına qayıda bilər.
Xəstə işinin şiddətindən və ağrı vəziyyətindən asılı olaraq 3-7 gün istirahət etməlidir. Böyük əksəriyyəti 4-5 gün ərzində işə (ağır fiziki fəaliyyət tələb etməyən) qayıda bilər. Aktiv idmanla məşğul olmayanlar üçün 5 kq-dan çox ağırlıq qaldırmaq və ya ağır idmanla məşğul olmaq
altı ay ərzində tövsiyə edilmir. Aktiv idmançılar 6 həftədən sonra gündəlik məşqlərə başlamalıdırlar.
ƏMƏLİYYAT SONRASI PROBLEMLƏR
Əməliyyat zamanı və ya əməliyyatdan sonrakı erkən dövrdə baş verə biləcək ən əhəmiyyətli problem əməliyyat bölgəsində qanaxmadır. Nadir hallarda qanaxmanı idarə etmək üçün ikinci əməliyyatlar tələb oluna bilər. Əməliyyat zamanı, xüsusən də qasıq yırtıqlarında kişilərdə toxum kanalına, xaya damarlarına və sinirlərə çox yaxın əməliyyat edildiyi üçün bu toxumalarda zədələnmələr baş verə bilər. Bu vəziyyət sonsuzluğa səbəb ola bilər, ona görə də çox diqqətli davranılmalıdır.
Yaxşı yerinə yetirilən yırtıq əməliyyatından sonra xəstə ilə bağlı risk faktorları çox yüksək deyilsə, təkrarlanma nisbəti kifayət qədər aşağı olur. Yırtıq əməliyyatından sonra həlli ən çətin məsələ ağrıdır. Uzun müddət davam edən ağrılar adətən zamanla yox olur, lakin bəzi hallarda ağrılı nahiyəyə dərman yeridilməsi və təkrar əməliyyat kimi müalicə variantları ön plana çıxa bilər.
Xəstənin əməliyyatdan sonra kökəlməməsi çox vacibdir. yırtığın təkrarlanmasının qarşısını alır.
oxumaq: 0
