Mümkün qədər evdə qalırıq, bəlkə də ancaq bazarlara, apteklərə və s. D vitamini çölə çıxdığımız bu günlərdə vacibdir! Yaz aylarında çoxlu miqdarda D vitamini alırıq, çünki D vitamininin ən əsas mənbəyi dəri vasitəsilə alınan günəş işığıdır. Daha doğrusu, dərimiz günəş işığını qəbul etdiyi üçün bədənimiz D vitamini istehsal edir. Bu səbəbdən, xüsusilə qış aylarında D vitamini səviyyəsi azala bilər və yayda çox günəşə çıxmasanız, D vitamini çatışmazlığı yarana bilər. Gəlin indi yaşadığımız bu çətin günləri düşünək. Qış bitdi, günəş üzünü bizə göstərdi, amma yenə çölə çıxa bilmədiyimiz üçün ondan faydalana bilmirik.
D vitamini çatışmazlığı daha çox kimlərdə olur? Xüsusilə noyabr və fevral aylarında günəşə məruz qalmayan və kifayət qədər D vitamini ala bilməyən fərdlərdə çox rast gəlinir. D vitamini çatışmazlığı olan insanlarda qaraciyər və ya böyrək çatışmazlığı da ola bilər. D vitamini çatışmazlığının görüldüyü digər qrup isə yaşlılardır. İlk il ana südü ilə qidalanmayan və günəş vannası qəbul etməkdən məhrum olan körpələrdə də D vitamini çatışmazlığı müşahidə edilir.
Vitamin D bədənimizdə hansı funksiyanı yerinə yetirir? D vitamininin ən mühüm funksiyası bədəndə kalsiumun daha effektiv istifadəsini təmin etməkdir. Paratiroid hormonu ilə birlikdə qanımızdakı kalsiumun normal həddə qalmasını təmin edir. Yəni; D vitamini qida ilə alınan kalsiumun bağırsaqlardan sorulmasını asanlaşdırdığı halda, paratiroid hormonu böyrəklərdən kalsiumun reabsorbsiyasını təmin edərək, qanda kalsium səviyyəsini qoruyur. Kalsiumun sümük quruluşunun əsas tikinti materialı olduğuna diqqət çəksək, D vitamininin faydalarını sümükləri gücləndirən kimi də sadalaya bilərik. O, həmçinin mədəaltı vəzidən insulin hormonunun ifrazını dəstəkləyərək diabetin qarşısını alır. Damarlarda təzyiqi tənzimləyərək yüksək təzyiq riskinin qarşısını alır. Beləliklə, bədənimizi ürək-damar xəstəliklərindən qoruyur. Uşaqlarda raxit, böyüklərdə isə osteomalasiyanın qarşısını alır. Bundan əlavə, araşdırmalar nəticəsində kifayət qədər D vitamini qəbul edənlərdə süd vəzi, kolon və düz bağırsaq xərçənginə daha az rast gəlindiyi, D vitaminini qeyri-kafi qəbul edənlərdə isə prostat və döş xərçəngi riskinin artdığı müəyyən edilmişdir.
Bunlara əlavə olaraq, piylənmənin artması və D vitamini səviyyəsinin aşağı olması təsadüfi deyil. Zəiflik, yorğunluq, depressiyaya meyl, əzələlərin zəifləməsi D vitamini çatışmazlığının nəticəsidir. İmmunitetimizə güvənməli olduğumuz bu günlərdə D vitamini xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Adekvat D vitamini səviyyəsi immunitet sistemini tənzimləyir. Beləliklə, immunitet sistemi xəstəliklərinin qarşısının alınması və müalicəsində müvəffəqiyyət təmin edir.
Bəs, D vitamininin mənbələri hansılardır? D vitamininin əsas mənbəyi günəşdir. Əgər insan müntəzəm olaraq günəş vannası qəbul edirsə, onun D vitamini ilə zəngin bir bədənə sahib olduğunu söyləyə bilərik. Günəşli günlərdə cəmi 15-30 dəqiqə günəş vannası qəbul etmək D vitamini ehtiyacınızı qarşılamaq üçün kifayət edər. Uzun müddət günəş vannası qəbul edərkən D vitamini çox udulmur. Çünki 30 dəqiqədən sonra D vitamini aktivliyi göstərməyən molekullar əmələ gəlir. Evdə olarkən hər gün balkonda günəş vannası qəbul etməyə vaxt ayıra bilərsiniz. Bundan əlavə, D vitamini ehtiyacınızı qidalarla qarşılaya bilərsiniz. Kərə yağı, kakao, yağlı balıq, balıq yağı, yumurta sarısı və qaraciyər kimi bir çox qidada olur. 100 qram yağlı balıqda D vitamininin miqdarı 300-1000 IU vahiddir. Bu, günəş işığı ilə birlikdə gündəlik D vitamini ehtiyacımızı ödəməyə kifayət edir. Bunun xaricində 100 qram qaraciyərdə 100-400 IU, 1 litr süddə 3-10 IU, 1 yumurta sarısında 20-100 IU var.
Ancaq D vitamini qəbul edilməməlidir. gündə 1000 IU-dan çox. Çünki həddindən artıq qəbulda ürəkbulanma, qusma, iştahsızlıq, qəbizlik, halsızlıq, arıqlama baş verir və zərdabda kalsium səviyyəsi yüksəlir.
Optimal vitamin D səviyyəsi və yüksək immunitetlə evdə sağlam qalmağınız diləyi ilə...
oxumaq: 0
