Diş ağrısı adətən dişdəki bəzi problemlər nəticəsində çənədə və üzün müəyyən hissələrində hiss edilən şiddətli ağrıdır. Dişdəki problemə misal olaraq pulpa hissəsinin iltihabını göstərmək olar. Bu iltihaba çürüklər, dişə hər hansı bir zərbə, dişin kökünə bağlı sinirin qıcıqlanması, diş itməsi və ya diş ətindəki infeksiya səbəb ola bilər. Bəzən bir insan diş ağrısını özü müalicə edə bilər, lakin bəzi hallarda bir mütəxəssisdən kömək istəmək lazımdır. İnsan hansı hallarda mütəxəssisə müraciət etməli olduğunu bilməlidir.
Diş Ağrısı Necə Olur?
Ağrının həlli baxımından dişin anatomik quruluşunu anlamaq da vacibdir. Hər bir dişin ortasında pulpa var və sərt təbəqələr onu əhatə edir, beləliklə pulpanı qoruyur. Pulpa çox həssas sinir və qan damarlarını ehtiva edir. Bu səbəbdən sərt təbəqələrlə qorunması lazım olan bir quruluşdur. Sərt təbəqələrin üstündəki təbəqə mina adlanır.
Dişin ən daxili hissəsindəki hər hansı iltihab ağrıya səbəb ola bilər və bu ağrının aradan qaldırılması üçün bu hissənin müalicəsi vacibdir. Bu səbəbdən dişin anatomik quruluşunu bilmək vacibdir. Pulpa hissəsində görülən bu iltihab pulpit adlanır və adətən diş çürüməsindən sonra baş verir. Kariyes və iltihab müalicə olunmazsa, pulpa ölür və infeksiyaya yoluxur, ağrı daha da şiddətlənir və çırpınır.
Diş Ağrısının Simptomları Hansılardır?
- Başda, çənədə, qulaqda və ya üzün hər hansı bir yerində davamlı və ya aralıq və ya bəzən çırpınan ağrılar,
- Həddindən artıq isti və ya soyuq qidalar qəbul edildikdə görünən bu ağrının şiddətlənməsi,
- Ağrıyan nahiyənin toxunmağa həssaslaşması
- Uzanarkən dişə daha çox yük düşməsi səbəbindən ağrı kəskinləşir,
- Bəzən dişlərdə və ya diş ətlərində qanaxma,
- Diş ətində və ya ağız ətrafında şişlik kimi qəbul edilə bilər.
Diş ağrısını necə müəyyənləşdirmək olar?
Faydalıdır. diş ağrısı zamanı diş həkiminə müraciət etmək. Çünki bu diş ağrısı bəzi hallarda orqanizmdə başqa problemlər yarada bilər. İnsan bu mövzuda çox diqqətli olmalı və diş ağrısının səbəbini öyrənməyin vacibliyini bilməlidir. Diş ağrısı adətən müxtəlif dərman və ya üsullarla müalicə edilə bilər. Hansı dişin ağrıdığını müəyyən etmək görüləcək ilk işlərdən biridir. İnsan tez-tez hansı dişin ağrıdığını bildiyini düşünür, lakin bəzən dişlərin köklərindəki sinirlər beyinə yanlış siqnallar göndərərək, insanın yanılmasına səbəb olur. Bu yanlış siqnallar nəticəsində dişlərin səhv aşkarlanması təhlükəlidir. Bəzən əslində başqa yerdə olan problemin aşkarlanmasına mane olur.
Diş həkimi diaqnoz qoymaq üçün əvvəlcə xəstənin fiziki müayinəsindən keçir. Bu fiziki müayinədə diş həkimi xəstənin dişlərində şişkinlik, diş ətlərində qızartı və ya hər hansı bir həssaslıq axtarır. Sonra bəzi testlər edə bilər. Məsələn, xəstənin dişlərinə ilıq su ilə test tətbiq oluna bilər ki, bu da dişlərin istiyə həssas olub-olmamasıdır. Beləliklə, fiziki müayinə ilə müəyyən edilə bilməyən bəzi problemlər müəyyən edilir. Diş çürüklərinin, çatlanmış dişlərin görüntülənməsi və ya çənə ilə bağlı problemin aşkarlanması yalnız rentgen şüaları ilə müəyyən edilə bilər.
Kiddətli Diş Ağrısı Yaşandıqda Nə Edilməlidir?
Şiddətli diş ağrısı adətən gecələr özünü göstərir. Hormonların dəyişməsi nəticəsində damarlarda təzyiqin artması və damarların genişlənməsi gecə diş ağrısı ilə nəticələnir. Gecələr diş ağrısı hiss olunarsa, insan adətən tibbi dərman vasitəsi ilə ağrısını aradan qaldırmağa çalışır, lakin sonra şəxs mütləq diş həkiminə müraciət etməlidir. Ağrıyan nahiyəyə odekolon və ya spirt kimi maddələrin çəkilməsi diş ətində qıcıqlanmaya səbəb ola bilər və nəticədə bu qıcıqlanma nəticəsində yaranan ağrı ağrıya əlavə olunur. Bu səbəbdən bu maddələrin istifadəsi əlverişsizdir.
Ağrı zamanı görüləcək ən düzgün həll tibbi dərman, yəni ağrıkəsici qəbul etməkdir, sonra ağrı hiss olunmayacaq. Nəyin səhv olduğunu araşdırmaq və düzgün müalicəni tapmaq üçün diş həkiminə müraciət etməkdir. Belə hallarda diş həkimi adətən kanal müalicəsi tətbiq edir və sinirlərə müdaxilə edərək ağrıları aradan qaldırır. Düzgün müalicə nəticəsində diş xilas olur.
Diş absesi digər orqanlara zərər verirmi?
Ağrıya dərhal düzgün məhlul tətbiq olunmazsa və diqqətdən kənarda qalırsa. ağrıkəsici qəbul etdikdən sonra diş həkiminə müraciət edin, diş mahiyyətindədir.Bu iltihab diş kökünün ucundan ətrafdakı digər sümük toxumalarına yayılır. Nəticədə bədəndəki müxtəlif orqanlar vəziyyətdən mənfi təsirlənir. Ətrafdakı sümüklərə yayılan bu iltihab ağrının daha da şiddətlənməsinə səbəb olur. Bu vəziyyətdə belə heç bir mütəxəssisə müraciət edilməzsə, risk qrupunda olan xəstələrdə digər orqanlarda daha böyük problemlər yaranacaq. Risk qrupunda olan xəstələrə nümunələr:
- Hər hansı ürək xəstəliyi olanlar,
- Müxtəlif sistem xəstəlikləri olanlar,
- Orqan transplantasiyası olan xəstələr, xüsusilə böyrəkləri olanlar və ya qaraciyər transplantasiyası,
- Xərçəng xəstələri,
- Radioterapiya və ya kimyaterapiya müalicəsi alanlar,
- İmmun sistemi (immunitet sistemi) sıxışdırılıb, yəni qeyri-kafi,
- Anadangəlmə ürək qüsuru olanlar, deşik olanlar,
- Ürək qapağı protezi olanlar,
- Hər hansı səbəbdən və ya bədənində protez olanlar onların bədəninin hər hansı bir hissəsi.
İnfeksiyanın qarşısını alır və ya İnfeksiyanın müxtəlif sümük toxumalarına yayılmasının qarşısını almaq üçün problemi mümkün qədər tez müalicə etmək lazımdır. Məsələn, infeksiya sinuslara və ya çənə sümüyünə keçərsə, qan zəhərlənməsi baş verə bilər.
Diş ağrısının səbəbi diş həkimi tərəfindən müəyyən edilir və ona qarşı müalicə tətbiq edilir. Məsələn, diş çürüməsi nəticəsində yaranan ağrıda dişin çürük hissəsi təmizlənir və bu hissəyə plomb vurulur və ya qırılan plomb ağrıya səbəb olarsa, bu plomb yerinə yeni plomb qoyulur. Pulpa yoluxmuşsa, diş həkimi kanal müalicəsi aparmalı ola bilər. Dişin yoluxduğu hallarda adətən antibiotik müalicəsi tətbiq edilir.
Əgər bu üsullardan heç biri ilə diş ağrısını müalicə etmək mümkün deyilsə, dişin çəkilməsinə ehtiyac ola bilər. Diş həkiminə müraciət edənə qədər prosesdə ağrı parasetamol kimi ağrıkəsicilərlə aradan qaldırıla bilər.
Diş ağrısının qarşısını almağın yolları hansılardır?
Diş ağrısından qorunmağın ən mühüm yolu diş və diş əti sağlamlığına və baxımına diqqət yetirmək. İlk növbədə şəkərli qidaları və içkiləri məhdudlaşdırmaq lazımdır. Daimi və düzgün diş baxımı da çox vacibdir. Dişləri gündə iki dəfə tərkibində flüor olan diş pastası ilə fırçalamaq lazımdır. Dişləri fırçalayarkən diş ətini və dili fırçalamaq da görüləcək işlər arasındadır. Siqaret çəkmək diş sağlamlığına da ciddi ziyan vurur.
Diş həkimi tərəfindən mütəmadi olaraq diş müayinəsinin aparılması diş baxımı üçün edilə biləcək işlərdən biridir. Bu yoxlamalar 12 və ya 24 ayda bir ola bilər. Uşaqlarda bu müddət hər 6 aydan bir olur.
oxumaq: 8
