Mədə yırtığı bir çox insanda görülə bilən və 60 yaşdan yuxarı insanların yarıdan çoxunda rast gəlinən bir xəstəlikdir.
Mədə yırtığı nədir?
Mədə yırtığının müalicəsi üçün bəzi dərmanlar tövsiyə olunur. Bu dərmanlar adətən müalicə üçün kifayətdir, lakin xəstəliyin çox irəlilədiyi hallarda mədə yırtığı əməliyyatı da tələb oluna bilər. Müalicələr çox vaxt olduqca uğurlu olur. Lakin mədə yırtığının təkrarlanmaması üçün xəstəyə tövsiyələr verilir. Siqaret çəkənlər üçün daha nizamlı qidalanma, piylənmədən qaçınmaq və siqareti buraxmaq ən vacib tövsiyələr sırasındadır. Müalicənin sonunda buna diqqət yetirilməzsə və eyni vərdişlər davam edərsə, xəstəlik təkrarlanır. Bunun qarşısını almaq üçün yırtığın nə olduğu bilinməli və həkimin tövsiyələrinə ciddi əməl edilməlidir. İrəliləyən hallarda bir çox simptom göstərməsə də, simptomlar meydana gəldiyində xəstənin həyat keyfiyyətini xeyli azaldır. Bu səbəblə diaqnoz və müalicə üçün vaxt itirmədən müayinədən keçmək vacibdir.
Mədə yırtığı hər yaşda insanda görülə bilən bir xəstəlikdir. Lakin araşdırmalar sübut edib ki, 50 yaşdan yuxarı insanlarda daha çox rast gəlinir. Ümumiyyətlə, qida borusu ilə mədə arasındakı əzələlərin hər hansı bir səbəbdən zəifləməsi və ya əriməsi nəticəsində mədənin yuxarı hissəsinin diafraqmadan qida borusuna doğru irəliləməsi kimi təyin edilir.
Diafraqma, qarın və sinə arasında böyük bir əzələ var. İnsanlar anatomik quruluşlarına uyğun olaraq bu əzələdən istifadə edərək nəfəs alır və nəfəs verirlər. Sağlam bir insanda mədə diafraqmanın altındadır, ancaq yırtığı olan insanlarda mədənin bir hissəsi əzələlər vasitəsilə yuxarıya doğru itələnir. Bu zaman mədə yırtığının əmələ gəlməsi müşahidə edilir. Diafraqmanın nədənsə zəifləməsi yırtığın yaranmasına səbəb olur. Xəstəlik həyat üçün təhlükə yaratmır. Bir çox xəstələrdə yalnız sonrakı mərhələlərdə simptomlar göstərir. Ancaq mədə yırtığı olan xəstələrdə reflü olma ehtimalı daha yüksəkdir. Ona görə də xəstəliyin irəliləməmiş müalicəsi daha sağlam həyat üçün lazımdır.
Mədə yırtığının əlamətləri hansılardır?
Mədə yırtığının simptomları çox vaxt özünü göstərmir. xəstəliyin erkən mərhələlərində. Ancaq xəstəliyin irəliləməsi və yırtığın böyüməsi bəzi simptomlar meydana çıxır. Bu simptomlar;
- Günün istənilən vaxtında qəfil ürək yanması,
- Mədə və ya yemək borusunda narahatlıq və ağrı,
- Çox yemək yeməməyə baxmayaraq şişkinlik hissi. , və Gəyirmək istəyi,
- Boğazın arxasında acı və ya turş dad,
- Yemək və ya içərkən udmaqda çətinlik,
- Bulantı və nəticədə qusma .
Mədə yırtığının səbəbləri nələrdir?
Sual nədir? Bir çox xəstə yırtıq və onun səbəblərini soruşur, lakin bir çoxu mədə yırtığının dəqiq səbəbi bilinmir. Bəzi xəstələrdə müxtəlif səbəblərdən zədələnmə və ya əzələ itkisi nəticəsində yırtıq yaranır. Mədə və diafraqmada əzələ zəifliyi səbəbindən mədə diafraqmaya doğru sürüşməyə meyllidir. Digər səbəb isə daimi öskürək, qusma, bağırsaq hərəkətləri zamanı gərginlik və daima ağır əşyaların qaldırılmasıdır. Çünki bütün bu hallar mədə ətrafındakı əzələləri sabit təzyiqə məruz qoyur. Bunların davamı mədə yırtığının yaranmasına səbəb olur. Bəzi insanların qida borusu genetik və ya anadangəlmə böyük ola bilər. Bu, mədənin özofagusa çıxmasını asanlaşdırır. Mədə yırtığı riskini artıran bir neçə səbəb də var. Piylənmə, nizamsız qidalanma, yaşlanma və siqaret mədə yırtığının tezliyini artırır. Çünki bütün bunlar mədə ətrafındakı əzələlərin zəifləməsinə səbəb olur. Əzələlərin zəifləməsi zamanı mədə yırtığının baş verməsi qaçınılmazdır.
Mədə yırtığının Xəstəlikləri Hansı Növlərdir?
Mədənin iki fərqli növü var. yırtıq. Bunlar sürüşmə tipli mədə yırtığıdır. (sürüşmə yırtığı) və paraezofagial yırtıq. Sürüşən mədə yırtığı ümumiyyətlə reflü səbəbiylə meydana gəlir və xəstələr arasında ən çox rast gəlinən növüdür. Bu, ümumiyyətlə, mədə özofagusla birlikdə döş boşluğuna sürüşdükdə baş verir. Paraezofageal yırtıq daha çox qadınlarda müşahidə olunur. Bu, sürüşmə tipli mədə yırtığı ilə müqayisədə daha az xəstədə baş verir. Ancaq digər növlərlə müqayisədə çox riskli bir xəstəlikdir. Çünki mədə günbəgün sinə boşluğunda yırtıq olur və riskli olur. Xəstəliyin irəliləməsi xəstənin həyatını təhlükə altına qoyur. Həyati təhlükəsi olduğu üçün mümkün qədər tez müalicə edilməlidir. Hər iki növün simptomları oxşardır. Sürüşmə tipli mədə yırtığında və ya paraezofagial yırtıqda fərqli bir simptom yoxdur. Bununla belə, paraezofagial yırtığın simptomları çox sıx və şiddətli ola bilər.
Mədə yırtığını necə təyin etmək olar?
Yırtıq adətən yırtıqları müəyyən etmək üçün bir sıra testlərin nəticəsidir. ürək yanması, sinə ağrısı və ya yuxarı qarın ağrısının səbəbi. Bu testlər yuxarı həzm sisteminin rentgenoqrafiyası, yuxarı endoskopiya və özofagus manometriyasıdır. Xəstəliyin diaqnozu üçün ilk növbədə yuxarı həzm sisteminin rentgenoqrafiyası aparılır. X-raydan əvvəl xəstədən görünüşü asanlaşdırmaq üçün bir maye istehlak etməsi xahiş olunur. Bu üsulla mədə, yemək borusu və diafraqma asanlıqla görüntülənə bilər. Beləliklə, mədənin yemək borusuna çıxıb-çıxmadığını müəyyən etmək olar. Başqa bir test olaraq yuxarı mədənin endoskopiyası da tətbiq oluna bilər. İşıq və kamera ilə təchiz olunmuş nazik, çevik boru yemək borusu və mədəyə baxmaq üçün xəstənin boğazından mədəsinə keçirilir. Beləliklə, mədəyə qədər bütün sistem göstərilir.
Bu görüntüləmə nəticəsində həkim xəstəliyə diaqnoz qoya bilər. Özofagus manometriyası yemək borusu və mədənin ritmik əzələ daralmalarının ölçüldüyü bir üsuldur. Bu üsul həm də əzələlərin koordinasiyasını və gücünü ölçür. Mədə yırtığının diaqnozu üçün istifadə edilən diaqnostik üsullardan biridir. Xəstənin vəziyyətinə və həkimin fikrinə uyğun olaraq bütün testlər və ya tək bir test tətbiq oluna bilər.
Mədə yırtığının müalicə üsulları hansılardır?
Mədə yırtığının müalicəsi əsasən çox uğurludur � Bunlar elə bir şəkildə baş verən və xəstəliyin qəti şəkildə həll oluna biləcəyi müalicələrdir. Mədə turşusunu neytrallaşdırmaq üçün bəzi antasid dərmanlar tövsiyə edilə bilər. Bu preparatlar mədənin turşuluğunu tənzimləyərək mədə yanmasının qarşısını alır və rahatlıq verir. Ancaq bu cür dərmanların həkim tərəfindən müəyyən edilmiş miqdarda istifadə edilməsi çox vacibdir. Əks halda bəzi yan təsirlər yarana bilər. Mədənin turşu istehsalını azaltmaq üçün H2 reseptor blokerləri adlanan bəzi dərmanlar da tövsiyə oluna bilər. Bu dərmanlar mədənin istehsalını azaldır və xəstənin rahatlaşmasına yol açır. Yenə turşu istehsalını maneə törədən və yemək borusunun yaxşılaşmasını təmin edən proton pompası inhibitorları mədə yırtığının müalicəsində də istifadə edilir.
Qısaca PPI adlanan bu dərmanlar mədə turşusunun istehsalını intensiv şəkildə azaldır və zədələnmiş mədə və yemək borusunun müalicəsini təmin edir. Dərmanlar müalicədə təsir göstərmirsə, cərrahi müdaxilə tələb olunur. Bu müdaxilənin məqsədi mədənin yuxarı sürüşən hissəsini yenidən olması lazım olan yerə gətirməkdir. Xəstənin vəziyyətindən və xəstəliyindən asılı olaraq əməliyyat laparoskopik və ya torakotomiya üsulu ilə həyata keçirilə bilər. Xəstəliyin çox inkişaf etmədiyi hallarda cərrahi müdaxilə məsləhət görülməsə də, müvəffəqiyyət nisbəti kifayət qədər yüksəkdir.
Mədə yırtığı üçün tövsiyələr:
- Ən əhəmiyyətlisi Məsələ yemək vərdişlərini tənzimləmək və sağlam qidalanma qaydalarına diqqət yetirməkdir.
- Hamiləlik, piylənmə və həddindən artıq maye qəbulu kimi qarın içi təzyiqi artıran vəziyyətlər mədə yırtığı simptomlarının artmasına səbəb olur. Çəki nəzarəti vacibdir.
- Yeməklərdə porsiyaların miqdarı azaldılmalıdır; Az miqdarda yemək tez-tez fasilələrlə yeyilməlidir.
- Yeməkdən 3 saat sonra üfüqi vəziyyətə keçə bilərsiniz.
- Sitrus meyvələri kimi turşulu mayelər keçid zamanı rahatlamağa səbəb olduğundan özofagus və mədə arasındakı sahə, yırtıq artır. Bu cür qidalardan uzaq durmaq lazımdır.
- Qaçınılması lazım olan qidalar; qəhvə, çay, spirt, ədviyyatlar, acı yeməklər, həddindən artıq yağlı qidalar və turşulu içkilər.
oxumaq: 9
