Uşağınız eyni hərəkətləri təkrarlayırsa, diqqət yetirin! Uşağınızda OKB ola bilər.Obsesyonlar uşağın ağlına gələndə onu qorxudan fikirlərdir və bu fikirlər uşağın iradəsi olmadan gəlir. Məcburiyyət, uşağın ağlına arzuolunmaz bir fikir gələndə özünü rahatlaşdırmaq və sakitləşdirmək üçün etdiyi təkrarlanan hərəkətdir. Cəmiyyətdə bunu vəsvəsə, aldanma, təşviş adlandırmaq olar. Məsələn, uşaqda mikrob qorxusu ola bilər və onlara toxunduqdan sonra əllərini dəfələrlə yuyar. Yaxud uşağımız nizam-intizamla bağlı ola bilər. O, davamlı olaraq əşyalarını qablaşdırıb çeşidləyə bilər. Və bunu təkrar-təkrar edə bilər. OKB digər narahatlıq pozğunluqları, depressiya və tik pozğunluğu ilə birlikdə görülə bilər.
OKB çox yüksək rastgəlmə nisbəti olan bir xəstəlikdir. Uşağımızın ağlına adətən bu fikirlər gəlir: “Pis bir şey olacaq.” “Anam öləcək.” “Atam öləcək.” “Mən xəstəliyə yoluxmuşam”.Qorxulu fikirlər gəlir. Bəzən ağlınıza Allahı söymək kimi küfr düşüncələri gəlir. Bu zaman uşaq belə düşünə bilər: “Yox, mən fikirlərimi idarə edə bilmirəm, istəmədiyim fikirlər həmişəlik ağlıma gələcək və mən dəli olacağam.” O da belə əsaslandıra bilər: “Mən pis adamam, çünki ağlıma gəlmək istəmədiyim bu fikirlər, əks halda bu fikirlər ağlıma gəlməzdi. OKB məhz bu nöqtədə, burada başlayır. OKB yaşayan uşaq beynində bu fikirlərin meydana gəlməsinə mənfi məna verir.
Niyə mənim uşağım OKB xəstəliyinə tutuldu?
OKB-nin səbəbi nə siz, nə də uşaqdır. Stressli bir hadisədən sonra görünə bilər, lakin OKB stressli bir hadisə olmadan da ortaya çıxa bilər. Buradan necə çıxacağına diqqət yetirmək daha ağıllı olardı. Çünki səbəbi tapmaq bizə həll yolu vermir. OKB-nin səbəbi aydın deyil, bir çox faktor ola bilər. Hələlik bu amillərə burada girməyəcəm, çünki faktorları bilmək OKB-dən qurtulmağa kömək etmir. Bu yazıda daha nə etmək lazım olduğunu izah etməyə çalışıram. Ailələrin ən böyük səhvi bunun zamanla keçəcəyini düşünməkdir. OKB zamanla yox olmur və daha da pisləşir.
Uşağım OKB-dən necə xilas ola bilər? ulama?
Biz seanslarda uşağa uşaqla birlikdə OKB canavarını idarə etməyi öyrədirik. İlk addım düşüncələrə diqqət yetirməkdir, sonra bu düşüncələrdən uzaq durma üsulundan istifadə edir, sonra Sokratik sorğu üsulu ilə ağlımıza gələn fikirlərə və fikirlərin mənasına müdaxilə edirik. Bütün bunlar nə deməkdir? Hansı müdaxilə? “Uşaq özü ilə fikirləri arasında hansı məsafəni saxlayacaq?” dediyinizi az qala eşidirəm. Bunlar, əlbəttə ki, mücərrəd olaraq qalır və onları başa düşmək çətin görünür, amma icazə verin, dərhal izah edim. Düşüncəni kəşf etməklə demək istədiyim budur: Uşaqlar yalnız təkrarlanan davranışlar həyata keçirirlər və təkrarlanan davranışdan əvvəl mütləq bir fikir var, lakin uşaqlar bunu dərk etmirlər. Əvvəlcə düşüncə kəşf edilməlidir. Məsələn, daim əllərini yuyan bir uşaq təsəvvür edək. Niyə daim əllərinizi yuyursunuz deyə soruşduqda, “bilmirəm, özümü rahat hiss etmirəm” deyə bilər.Halbuki əlləri yumadan əvvəl bir klik, yəni əlləri yumadan əvvəl səhnədə uşağın beynində belə keçir: "Əllərimə mikrob bulaşmış ola bilər, xəstəliyə yoluxmuş ola bilər, əlimi yuyub qurtarmalıyam, əlimi yumasam." Evə və mənim əllərimə sirayət edir. evə girən mikrob səbəbiylə valideynlər ölə bilər. Bunun məsuliyyətini mən daşıyacağam.'' Əslində uşaq bu düşüncələrin təzyiqi altında o təkrarlanan hərəkəti edir. Başqa sözlə, uşağın təkrarlanan davranışının çox, çox mənalı izahı var, uşaq heç bir səbəb olmadan eyni davranışı dəfələrlə təkrarlamır. Təkrarlanan hərəkət son səhnədir. Əsas odur ki, son səhnədən əvvəl səhnələri dəyişə biləsən. Yəni uşağın ağlına bu fikirlər gələndə uşaq belə əsaslandırır: “Madam ki, bu fikirlər ağlıma gəlir, gerçəkləşə bilər, əks halda bu fikirlər ağlıma gəlməzdi. "Madam ki, ağlıma bu fikirlər gəlir, əgər pis bir şey olsa, bunun məsuliyyətini öz üzərimə götürəcəm. Məsuliyyətli olmamaq üçün əlimdən gələni etməliyəm, ona görə də əllərimi çox yumalıyam ki, heç kimə yoluxmasın." Belə fikirlər gələndə. uşağın beynindən keçir, təbii olaraq əllərini dəfələrlə yuyur. Bu fikirlərin ağlımıza gəldiyi mənasını dəyişirik, çünki belə düşüncələrin olması hamımız üçün normaldır. Zaman zaman beynimizdən xoşumuza gəlməyən fikirlər keçə bilər. Bu uşağa izah edilir. ''Hamımız düşünürük Sevmədiyi, bəyənmədiyi, hətta ağlına heç gəlmək istəmədiyi fikirlər gəlir. “Bu, normal vəziyyətdir”. Məhz bu nöqtədən sonrakı hissədə aşağıdakı fikir əvvəldən OKB yaradır: “Bu fikir ağlıma gələndən sonra nə olacağını soruşum, ağlıma gələnlər nə edə biləcəyimin göstəricisidir. ağlıma gəlir". Əslində bu fikirlərə müdaxilə etdikdə bu fikirlər dəyişir və fikir dəyişdikdə uşağın təkrarlanan davranışları olur. O, təbii olaraq nəsə etməyə ehtiyac duymur.
Bəzən olur. Uşaqların düşüncələrinə çatmaq çətin ola bilər.Bu hallarda OKB-nin həyatından nələr oğurladığına baxırıq.OKB olmasaydı həyatının necə olacağını, nələri fərqli edəcəyini birlikdə araşdırırıq. Başqa sözlə, seanslar uşağın özünə apardığı səyahətlərə çevrilir. Bu zaman uşaq OKB-nin həyatına mənfi təsirini görür.OKB keçərsə həyatında baş verəcək müsbət dəyişiklikləri dərk edir və bu, uşağı motivasiya edir. Sonra uşaqla təkrarlanan davranışların iyerarxiyasını yaradırıq. İerarxiya haradan gəldi? Bunun mənası nədi? Valideynlər olaraq fərqinə varmasaq da, təkrarlanan davranışları yerinə yetirərkən uşağın yaşadığı narahatlıq səviyyələri əslində fərqlidir. Əllərini yumayanda hiss etdiyi narahatlığın miqdarı ilə oturacağını silmədiyi zaman hiss etdiyi narahatlığın miqdarı və ya 5 dəfə əl çalmayanda hiss etdiyi narahatlıq eyni deyil. ağlından arzuolunmaz bir fikir keçir. Burada uşaqla bir iyerarxiya yaradırıq. Onu ən çox narahat edəndən ən az narahat edənə qədər. Seanslarda bizi narahat edən ən kiçik davranış üzərində işləməyə başlayırıq. Özünə inam, uşaq ən asandan başladıqda və ən asan imtina edən təkrarlanan davranışlardan imtina edə bildikdə gəlir. Sonra birlikdə, bir-bir iyerarxiyanın zirvəsinə doğru irəliləyirik. Son mərhələ başa çatdıqdan sonra seanslarımızı bitiririk. Son seansdan sonra daha 1 seans edirik. Bu sessiyada biz gələcəkdə OKB baş verərsə, bunun öhdəsindən necə gələcəyimiz üzərində işləyirik. Bu tədqiqat həm də profilaktik tədqiqatdır.
Valideyn kimi mən OKB olan övladıma necə kömək edə bilərəm?
İlk növbədə uşağınızı tənqid etməyin. Uşaq təkrarlanan davranışları həvəslə yerinə yetirmir. Ağlına gələn fikirlərə verdiyi anlayış Bunu indiki vəziyyətinə görə edir, qorxduğu üçün (Bəzən uşaq narahat olduğu və qorxduğu üçün təkrarlanan davranışlar etdiyini başa düşmür və “bilmirəm” deyə bilər).
Bunun psixoloji dəstək tələb edən bir vəziyyət olduğunu izah edin. Əgər o, psixoloqla müntəzəm iclaslara davam etməsə, bu vəziyyətin aradan qalxmayacağını izah edin.
Uşağınızın rahatlıq üçün sizdən soruşduğu suallar (məsələn, ana, mən əllərimi yudum, elə deyilmi? etməyəcəyəm. xəstələnək, hə?Gecikməyəcəyik, hə?Qəzaya düşməyəcəyik, hə? istəmədən kimisə incitdim, elə deyilmi? Çöldə tualetə getsəm, xəstələnəcəyəm, elə deyilmi? Atam gedəndə qapını bağladıq, elə deyilmi?) Aşağıdakıları deyin: 'Bu suallar OKB-dir. 'sizi soruşmağa məcbur edir' OKB yox olduqdan sonra yəqin ki, bu sualları verməyə ehtiyacınız olmayacaq." Belə olan halda ana və ya ata təbii ki, “narahat olma, heç nə olmayacaq, belə şeyləri düşünmə” deyir. Bunları söyləmək övladımızda OKB-ni davam etdirən bir davranışdır, yəni biz valideyn olaraq yaxşı niyyətlə deyirik, amma alınmır, daha da pisi OKB canavarını qidalandırırıq. Uşağınızın təhlükəsizlik davranışlarına “Narahat olmayın, heç bir şey olmayacaq, heç bir qəza baş verməyəcək, xəstəlik keçməyəcək” deyərək onu sakitləşdirməyin. Çünki bu istirahət OKB-ni qidalandıran bir yemə çevrilir. OKB böyüməməsi üçün qidalandırmayın.
Uşağınızın seanslarına dəstək olmaq üçün psixoloqla əlaqə saxlayın.
Valideyn olaraq bunu uşağınıza izah edin: "Biz hamımız psixoloji vəziyyətə düşə bilərik. zaman zaman pozğunluqlar. Necə ki, biz qrip alırıq, amma sonra keçib gedir. Deyin ki, yaşadığınız bu problem psixoloqla görüşsəniz quş kimi uçub gedəcək.''
oxumaq: 0
