Qızdırma bədən istiliyinin normal həddən yuxarı qalxması kimi müəyyən edilir. Bədən istiliyi ölçmənin aparıldığı vaxta və temperaturun götürüldüyü bədən hissəsinə görə dəyişir.
Orta bədən istiliyi 36,5ºC-37ºC olaraq qəbul edilir. Məlumdur ki, səhər saatlarında daha aşağı, axşam isə daha yüksək olur.
Temperaturun ölçüldüyü bədən hissələrinə görə temperatur dəyərlərində fərqlər var. Gündəlik təcrübədə istifadə olunan temperatur ölçmə yerləri arasında ən yüksək temperatur rektal (anus) götürülən temperaturdur. Ağızdan alınan temperatur rektal qəbul ediləndən daha aşağıdır. Aksiller (qoltuqaltı) temperaturu ən aşağı temperaturdur.
Bədən Bölgələrinə Görə Normal Dəyərlər
QOLAQ: 34,7-37ºC
AĞIZ: 35,5-37,5ºC
REKTAL: 36,6-38ºC
APREL: 35,8-38ºC
Məşq etmək, həddindən artıq geyinmək, İsti vannalar, həddindən artıq isti hava, isti yemək və içkilər sağlam uşağın bədən istiliyini yüksəldə bilər.
Qızdırma kimi qəbul edilən ən aşağı bədən istiliyi ölçmənin aparıldığı bədən hissəsindən asılı olaraq dəyişə biləcəyi üçün ölçmə vaxtı və ətraf mühitin temperaturu, hər bir ölçmə bölgəsi üçün vahid temperatur dəyərini vermək mümkün deyil.
Qızdırma ümumiyyətlə bədənin hər hansı infeksiyaya reaksiyasıdır. Yeni doğulmuş körpələrdə qızdırma həm də bədənin susuzlaşması və ya körpənin isti iqlimdə çox uzun müddət istidə qalması nəticəsində baş verir.
Hızı müxtəlif üsullarla ölçülə bilər: Qoltuqaltı. Şifahi (ağız daxilində ölçmə) Düz bağırsaq (ağız vasitəsilə ölçmə) rektal ölçmə) Timpanik (qulaq ölçüsü). Ölçmələrdə hansı üsuldan istifadə ediləcəyi uşağın yaşına uyğun olaraq müəyyən edilə bilər. Körpələrdə rektal ölçülər, böyük uşaqlarda isə qoltuqaltı temperaturun ölçülməsi daha dəqiq olur. Rektal temperaturun ölçülməsi ən dəqiq nəticə verdiyi üçün 2 yaşdan kiçik uşaqlarda temperaturun rektal ölçülməsinə üstünlük verilir. 2 yaşdan yuxarı uşaqlarda qızdırma ağızdan və ya qoltuq altından ölçülə bilər. Bədən hərarətinin düz bağırsaqdan ölçüldükdə 38 dərəcədən, ağızdan ölçüldükdə 37,5 dərəcədən, qoltuq altından ölçüldükdə isə 37,2 dərəcədən yuxarı olması qızdırma hesab olunur.
Rektal temperaturun ölçülməsi qabiliyyəti. Bunun üçün körpə üzü aşağı qoyulur və termometr bir qədər vazelin köməyi ilə yavaş-yavaş 2-2,5 sm anusun girişinə daxil edilir. 6 aydan kiçik körpələr üçün 1 sm kifayət edə bilər. Temperaturu ölçmə nöqtəsində təxminən 2 dəqiqə saxlamaq kifayətdir.
Qoltuqaltı temperaturu ölçmək üçün dərəcənin ucu körpənin qoltuğunun altına qoyulur. Temperatur təyin edildikdən sonra körpənin qoltuqaltı quru olmalı və qoltuqaltı 4-5 dəqiqə bağlı saxlanmalıdır.
Ağızın temperaturunu ölçmək üçün uşağın yarım saat ərzində isti və soyuq bir şey içmir.Əmin olmaq lazımdır. Dərəcənin ucu dilin bir tərəfinin altına qoyulmalı və dodaqları təxminən 3 dəqiqə bağlı saxlayaraq ölçmə aparılmalıdır.
Timpanik infraqırmızı termometrlər dilin üzərində işləyir. qulaq pərdəsindən ayrılan istilik radiasiyasının aşkarlanması prinsipi. Bu həssas bir üsuldur. Tez ölçmə təmin etmələrinə baxmayaraq, qulaq termometrləri digər termometrlərdən daha bahalıdır. 6 yaşa qədər etibarlılıq məhduddur. Gənc uşaqlarda xarici eşitmə kanalı S şəkilli və əyri olduğundan, termometrin ucu qulaq pərdəsini görə bilmirsə, səhv ölçmə aparar. Bu səbəbdən2 yaşdan kiçik uşaqlar üçün qulaq ölçülməsi tövsiyə edilmir. Bundan əlavə, qulaq kanalının ifrazatları (debriyaj) səbəbindən tıxanma zamanı diş membranı görə bilmir və oxuya bilmir. Ağlama və ya orta qulaq infeksiyalarından əhəmiyyətli dərəcədə təsirlənmir. Uşağın qulaqcığı yuxarı hissəsindən tutulur və yumşaq bir şəkildə geri və yuxarı çəkilir. Termometrin sensor hissəsi qulağa yumşaq bir şəkildə itələnir. Ölçməyə başlayan düyməni basdıqdan bir neçə saniyə sonra termometr qulaqdan çıxarılır və rəqəmsal displeydəki dəyər oxunur. Ölçmə bir neçə dəfə təkrar edildikdən sonra tapılan ən yüksək dəyər bədən istiliyi hesab olunur. Ölçmədən əvvəl uşaq isti duş qəbul edibsə, soyuq mühitdə qalıbsa və ya qulağının üstə uzanıbsa, 10-15 dəqiqə gözlədikdən sonra ölçmə aparılmalıdır.
Ölçmə. alnında hazırlanmış temperaturun monitorinqi üçün yumşaq bir üsuldur. Alın termometri qaşın üstündəki dəridən və ətrafdakı toxumadan yayılan infraqırmızı enerjini ölçür. Bu enerji lens vasitəsilə toplanır. Ölçmə onu ir və temperatur qiymətlərinə çevirməklə aparılır. Ölçmələr aparmazdan əvvəl alın sahəsi hər hansı bir kirdən və ya tükdən təmizlənməlidir. Ölçmələr termometri alının önünə, qaşların ortasına yerləşdirməklə, alına toxunmaqla və ya yaxınlıq sensorundan istifadə etməklə və işığı 5 sm-dən çox olmayan məsafədən istiqamətləndirməklə aparılmalıdır. Öz temperaturunu ölçən xəstələrə “təmassız” əvəzinə “əlaqə” seçimindən istifadə etmələri tövsiyə olunur.
Uşaqlarda bədən istiliyini ölçmək üçün şüşə termometrlərdən istifadə artıq tövsiyə edilmir. AAP (Amerika Pediatriya Akademiyası) körpələrdə və uşaqlarda şüşə termometrlərin istifadəsini qəti şəkildə tövsiyə etmir və ABŞ və bəzi inkişaf etmiş ölkələrdə şüşə termometrlərin istifadəsi qadağandır. (2008)
Aldığımız cihazın FDA, MED, ASTM, RoHS, FC tərəfindən təsdiqləndiyinə və ya uyğun olduğuna əmin olmalıyıq.
(Kalibrləmə: Düzgün Ölçmə cihazının nəticələrini başqa bir termometrlə müqayisə etmək, kənarlaşmaları aşkar etmək və hesabat hazırlamaq prosesidir. Qan təzyiqi monitorları və s. kimi bütün ölçmə cihazlarında müntəzəm olaraq kalibrləmə tələb olunur.)
oxumaq: 0
