Xarici təhlükələrə verdiyimiz reaksiyalara qorxu deyilir. Fobiyalar da qorxunun bir növüdür. Gündəlik həyata zərər verən bir hadisəyə qarşı hiss edilən qorxuya fobiya deyilir. Fobiyalar əslində insanlarda tez-tez ortaya çıxan narahatlıq növləridir. Hər bir canlı instinktiv olaraq təhlükəli olacağını anladığı həyati təhlükə yaradan hadisələrdən qaçır. Ona görə də insan şüuru bu qaçınma formasını qorxu kimi qəbul edir. Qorxu başqa bir ilkin xəbərdarlıq mexanizmidir. İnsanın təhlükəli və ya həyatını təhlükə altına alan hadisələrdən qaça bilmədiyi və ya qaçsa da emosional olaraq rahatlaya bilmədiyi vəziyyətlər nəzarətdən çıxma qorxusuna çevrilir. İnsanın rahatlıq tapa bilməməsi nəticəsində yavaş-yavaş qorxu artır və narahatlıq da yarana bilər. Bu narahatlıq həmin insanın gündəlik həyatına mənfi təsir edir və özündən kənarda fəaliyyət göstərən mexanizmə çevrilir. Bu cür vəziyyətə gəlincə, özümüzü qoruma mexanizmimiz olaraq təyin etdiyimiz qorxular fobiyaya çevrilir. Bir insanın qorxularının və ya fobiyalarının hər zaman izahı və ya səbəbi olmaya bilər.
Fobiya cəmiyyətdə bir xəstəlik kimi deyil, şəxsiyyət xüsusiyyəti və ya temperamenti kimi qəbul edilir. Bu səbəbdən də müalicə üçün səhiyyə müəssisələrinə müraciət edənlərin sayı çox azdır. Fobiyalar qadınlarda, xüsusən də kişilərə nisbətən daha çox rast gəlinir.
Fobiyanın Simptomları
Narahatlıq simptomları insan özünün tanıdığı hadisə, vəziyyət və ya varlıq ilə qarşılaşdıqda ortaya çıxır. / qorxur. Panik atak zamanı görülən simptomların əksəriyyəti fobiya olaraq da görülə bilər. İrəliləyən fobik hallarda ürək dayanması və hətta ölüm baş verə bilər. Fobiyanın simptomları ümumiyyətlə aşağıdakılardır.
- Ürək döyüntüsü, üzdə qızartı, qaşınma və üzdə yanma hissi
- Tremor
-Soyuq tər
p>-Bulanıq görmə
-Nəfəs darlığı
-Ağızda quruluq
-Udmaqda çətinlik
-Ürəkbulanma
-Hüurun itirilməsi
-Qan təzyiqinin qəfil düşməsi
-Huşu itirmə
-Depressiya
-Əsəb Dağılma
-Şok və s. simptomlar müşahidə oluna bilər.
Fobiyada müalicə
Fobiya xəstəlik kimi qəbul edilir. Müalicə üçün müraciətlər qəbul edilmədiyi üçün olduqca nadir görünsə də, fobiyalar üçün müxtəlif müalicə üsulları mövcuddur. Fobiya müalicəsi ümumiyyətlə həm dərman, həm də psixoterapiya ilə aparılır. Dərman terapiyası tək başına kifayət etmədiyi üçün ümumiyyətlə bu iki müalicə növü istifadə olunur. Dərman müalicəsi üçün antidepresan dərmanlar istifadə olunur. Fobiyanın müalicəsində tez-tez istifadə edilən başqa bir üsul, insanın qorxduğu şeylə üzləşdirilməsidir. Bu cür müalicədə insanın qorxusuna səbəb olan və ya fobiyaya çevrilən vəziyyətlərin öhdəsindən gəlməsi və narahatlığı necə yaşadığını və bu narahatlıq vəziyyətinin öhdəsindən necə gələ biləcəyini görməsi gözlənilir.
Bəzi Fobiya Növləri
Anatideafobiya: Bu fobiyası olan şəxs ördəyin onu izlədiyini düşünməkdən qorxa bilər. Bu fobiya adətən uşaqlıqda ördək hücumuna məruz qalan və ya ördək tərəfindən təqib edilən insanlarda olur.
Geletofobiya: Gülmək və ya lağ etmək qorxusudur.
Agirofobiya: Küçədə yolu keçmək.Buna qorxu deyilir. Bu fobiyası olan insanlar piyada keçidlərindən çox qorxurlar.
Ranidafobiya: Qurbağa qorxusu.
oxumaq: 0
