Bəzən fərqinə varmasaq da, beynimizdən "Həyatın mənası yoxdur" kimi fikirlər keçir. Belə olan halda özümüzü xoşbəxt hiss etmədiyimizdən şikayətlənirik. Halbuki bizi bədbəxt edən şeylər beynimizdən keçən fikirlərdir. Düşüncələr dəyişmədikcə, təəssüf ki, özümüzü xoşbəxt hiss etmək şansımız olmayacaq. Təbii ki, biz təkcə həyatın mənası olmadığını düşünmürük, bəzi hadisələri yaşayırıq və nəticədə həyatın mənasının olmadığını deyirik. Məsələn, sevdiyimiz birini itirəndə ağlımıza bu fikir gələ bilər. Və vəziyyət həqiqətən ağrılı olur. Bundan əlavə, özümüzə qoyduğumuz qaydalar yerinə yetirilmədikdə, bu fikir (həyatın mənası yoxdur) ağlımıza gələ bilər. “Əgər bu imtahandan keçə bilməsəm, həyatımın mənası yoxdur, peşə həyatımda bu səviyyəyə yüksələ bilməsəm, həyat mənim üçün dayanacaq, hədəflərimə çata bilməsəm, mənim üçün həyat dayanacaq” kimi özümüzə qoyduğumuz qaydalar bitirdim." və hətta fərqinə varmadan. Sonra niyə özümüzü bədbəxt hiss etdiyimizi anlaya bilmirik və sadəcə deyirik ki, mən bədbəxt hiss edirəm, amma bədbəxt olmaq istəmirəm. Hətta deyirik ki, özümü bədbəxt hiss edirəm, amma niyə bədbəxt olduğumu bilmirəm. Cavab düşüncələrdir. Düşüncələrimizdən asılı olaraq özümüzü xoşbəxt və ya bədbəxt hiss edirik. Fark etmədiyimiz düşüncələrimiz duyğularımızı idarə edir. Onlar bizim özümüzü xoşbəxt və ya bədbəxt hiss edəcəyimizə dərhal qərar verirlər.
İnsanlar bəzən öz işlərini və nailiyyətlərini aşağı qiymətləndirirlər. Beləliklə, bəzən insan etdiyi hər şey tamamilə heyrətamiz deyilsə, məmnun olmur. Bu səhnədə insan özünü uğursuz kimi qəbul edir və özünü uğursuz görən insan özünü bədbəxt hiss edə bilər. Bununla belə, etdiyimiz hər şey həyatımıza məna qatır. Etdiyimiz hər şey, nə qədər kiçik və ya böyük olursa olsun, həyatımızı müəyyən edir və onu mənalı edir. Həyatımızın mənalı olması üçün böyük işlər görməyə məcbur deyilik. Belə məsuliyyət heç kimə aid deyil. Sadəcə yaşamaq özlüyündə məna kəsb edir.
Uşaq olanda biz böyük nailiyyətlər əldə etməyə məcbur olmuşuq. Bunu açıq deməsələr də, bəzi valideynlər öz davranışları ilə övladlarına uğurun çox vacib olduğunu təlqin edirlər. Uşaqlar uğur qazanırlar Bunu edəndə hədsiz dərəcədə sevinən valideynlər uşağa açıq-aşkar uğur qazandırmırlar, əksinə, uşağın uğuruna hədsiz sevinir və bunun çox dəyərli olduğu mesajını ona gizlin verirdilər. Uğurun çox vacib olduğunu açıq şəkildə deyən valideynlər də var. Məsələn, elə valideynlər var ki, oğlum böyüyəndə böyük nailiyyətlər əldə edəcək. Ətrafımda “qızım/oğlum buna nail olacaq, belə olacaq, belə olacaq” kimi cümlələri çox eşidirəm. Kiçik çiyinlərə böyük yüklər qoyuruq. Bu uşaqlar böyüdükdə uğura böyük əhəmiyyət verən, həm də böyük nailiyyətlər əldə etməyə yönəlmiş insanlar olurlar. Biz də bu uşaqlardan biri ola bilərik. İnsanlar uşaqlıqlarını xatırlamaqda çətinlik çəkirlər. Ancaq bir anlıq durun və fikirləşin ki, siz kiçik olanda uğur sizin üçün nə qədər önəmli idi? Valideynlərinizin bu məsələyə münasibəti necə idi? Əgər kiçik ikən uğur qazanmalı olduğun mesajlarına məruz qalmışsansa, yəqin ki, sənin də beynində “mən uğurlu olmalıyam” düşüncələri var. Yaxud bunun əksi də ola bilərdi. Biz balaca olanda valideynlərimiz bizə kifayət qədər diqqət yetirmədiyi üçün özümüzü dəyərsiz görüb özümüzü sübut etməyə çalışmışıq. Nəticə etibarı ilə, biz böyük nailiyyətlər əldə etməyi qarşımıza məqsəd qoymuşuq. Dəyərli bir insan olmağın yolunun böyük nailiyyətlər əldə etməkdən ibarət olduğuna dair bir fikir formalaşmış ola bilərik. Təbii ki, burada bizim təhsil sistemində də səhvlər var. Əvvəllər partalar siniflərdə tənbəl, orta zəhmətkeş və zəhmətkeş şagirdlərə bölünürdü. Mən buna məruz qalan uşaqlardan biriyəm. Təəssüf ki, mənim kimi bir çox uşaq bu təhsil sisteminə məruz qalıb. Başqa sözlə, müvəffəqiyyətə həddindən artıq önəm verən bir təhsil sisteminə məruz qalmışıq. Və bütün bunların nəticəsində öyrəndik ki, əgər uğur qazansan, dəyərlisən, uğursuzsansa, heç kim sənə hörmət etməyəcək, böyük işlər görməyəcək ki, hörmət qazanasan və bununla da dəyərli insan olduğunu sübut edəsən. Öyrəndiyimiz bütün bunlar bizə təzyiq edirdi. Öyrəndiyimiz bütün bunlar bizdə bu narahatlığı yaratdı: Bəs uğur qazana bilməsəm, uğurlarımla dəyərli olduğumu sübut edə bilməsəm necə? Təəssüf ki, bu qayğı ilə uğur qazanmaq mümkün deyil. Çünki narahatlıq insanlara bildiklərini belə unutduran bir duyğudur. Bəzən baş verə bilər. Bu narahatlığı və bədbəxtliyi idarə etməyin yeganə yolu düşüncələrimiz üzərində işləmək və onları yoxlamaqdır.
Dəyərli insan böyük işlər görmüş insan deyil. Doğulan bəzi insanlar bu dünyanı tərk etmiş, dünyanı dəyişdirmiş, dünyanı daha yaxşı bir yerə çevirmiş ola bilərlər. Amma bu o demək deyil ki, təkcə bu insanlar dəyərlidir. Dünyaya gələn hər bir insan dəyərlidir. Dəyərli olmaq üçün heç bir şeyə sahib olmaq məcburiyyətində deyilik. Dəyərli olmaq heç bir şərtdən asılı deyil. İnsan böyük işlər görməmiş, xeyirxah iş görməmiş olsa belə, sadəcə insan olduğu üçün dəyərlidir. Bu adamın gördüyü xeyirxah işlərə və ya gördüyü gözəl işlərə görə daha dəyərli bir insan olduğunu deyə bilmərik, ona ancaq dünyaya verdiyi töhfələrə görə minnətdar ola bilərik.Bugünkü dünya, bugünkü media, bir çox reklamlar, bir çox filmlər təəssüf ki, bunun əksini tətbiq edir. Dəyərli olmağı bir çox şərtlərə bağlamağa çalışırlar. Çox sadə şampun reklamlarını götürək. Reklam mətninə görə, digər teatr aktyorları aktyorun saçlarını yelləyərkən ona heyranlıqla baxırlar. Bu reklamlarda gözəl saçlara sahib olmaq, dəyərli insan olmaq kimi mesajlar var ki, hamı sizi bəyənsin və hörmət etsin. Burada şərt saçınızın gözəl olmasıdır. Bu şərtlər artırıla bilər. Böyük şeylərə nail olmaq şərt ola bilər, gözəl saçlara sahib olmaq şərt ola bilər, amma hamısı eyni yerdə bitir: Dəyərli və hörmətli insan olmaq. Bu düşüncə və həyatın mənalı və ya mənasız olması düşüncələri əslində bir-birinə bağlıdır. Özünü dəyərli hesab edən və həyatlarının mənasını şərtlərlə əlaqələndirməyən insanlar, təbii ki, həyatlarını daha asan mənalı tapacaqlar.
Ümid edirik ki, həyatımızın mənalı olduğunu dərk edə bilərik.
oxumaq: 0
