Stenoz kanal xəstəliyi fəqərələrin ortasında yerləşən fəqərə kanalının müxtəlif istiqamətlərdə daralması zamanı yaranan struktur pozğunluğudur. Onurğa kanalı istənilən istiqamətdə daralaraq onurğa beynini boğa bilər.Onurğa kanalının stenozu ən çox L3-4, L4-5, L2-3 səviyyələrində, L1-2 və L5-S1 səviyyələrində isə çox nadir hallarda müşahidə olunur. . Onurğa kanalının stenozuxəstəliyi müalicə edilmədikcə irəlilədikcə getdikcə daha çox səviyyədə görülə bilər. Xəstəlik anadangəlmə və ya qazanılmış ola bilər. Anadangəlmə şərtlər doğuş zamanı mövcud olan pozğunluqları təsvir edərkən, qazanılmış şərtlər sonradan meydana gələn xəstəlikləri təsvir etmək üçün istifadə olunur.
Stenoza səbəb olan nədir?
Stenoz.Onurğa kanalıxəstəliyinin iki ümumi səbəbi var. İnsan anadan doğulanda anadangəlmə səbəblər olur. Qazanılmış səbəbləri iki yerə bölmək olar. Əldə edilmiş səbəblər bir xəstəlik və ya yaşlanma səbəbiylə meydana gələ bilər. Yaşlanma səbəbiylə meydana gələn stenoz degenerativ artrit səbəbiylə inkişaf edə bilər. Degenerativ artrit və ya ümumi bilindiyi kimi kalsifikasiya 60 yaşdan yuxarı insanların əksəriyyətində görülür. Bu vəziyyət adətən yaşa görə meydana gəlsə də, piylənməyə görə oynaqlara həddindən artıq yüklənmə də degenerativ artritə səbəb ola bilər.İki fərqli artrit forması ilə onurğa kanalının darlığı baş verə bilər. Artroz olaraq bilinən və qocalma səbəbiylə meydana gələn bu xəstəlik qığırdaq toxumasının sümükləşməsi səbəbindən disklərin daralmasına və aşkar olmasına səbəb ola bilər. Gənclərdə onurğa kanalı stenozunun yaranmasının başqa bir səbəbi romatoid artritdir. Genetik meylin çox vacib olduğu bu xəstəlik iltihablı revmatizm kimi də tanınır və onurğa oynaqlarını təsir edir. Bu vəziyyət stenozun əmələ gəlməsində rol oynayır.
Stenoza səbəb olan qazanılmış şərtlər xəstəliyi sonradan onurğa nahiyəsində baş verən pozğunluqlar kimi ümumiləşdirilə bilər. Onurğada meydana gələn şişlər dar bir onurğa kanalı üçün bir tetikleyici ola bilər. Bu sahədə onurğa sınığı, bel sürüşməsi və ya qırıq Yırtılmanın əmələ gəlməsi də stenoza səbəb ola bilər. Oksipital sümükdən başlayan və onurğa cisimlərinin arxa hissələrinə yapışan lifli zolaq posterior uzununa bağ adlanır. Bu zolaq koksiksə qədər uzanır. Bu zolaqda kalsifikasiya nəticəsində bağ qalınlaşır və onurğa kanalının stenozu əmələ gəlir. Paget xəstəliyi də stenoza səbəb ola bilər.
stenoz heç bir simptom olmadan baş verə bilər. Xəstəliyin irəliləməsi bölgədə təzyiq hissi yaradan kritik həddə çatdıqda, dar onurğa kanalına aid əlamətlər görünməyə başlayır. Onurğa kanalının stenozu aydınlaşdıqda, ən çox görülən problemlər bel, ayaq ağrısı və neyrojenik klaudikasiyadır. Bu proses zamanı ümumiyyətlə omba və bud nahiyəsində ağrı və uyuşma hiss olunur. Oturarkən, irəli əyilmək və uzanmaq ağrı və uyuşma hissini azaltmaqda faydalı olsa da, bu hərəkətlərin əksi, ayaq üstə durub bel və ya onurğanın arxaya əyilməsi ağrı hissini artırır. Xəstələr özlərini daha yaxşı hiss edirlər, çünki irəli əyilmə hərəkəti dar onurğa kanalını genişləndirən bir mövqedir. Xəstəliyin sonrakı mərhələlərində həyat keyfiyyəti tədricən azalır və ayaqlarda uyuşma, hətta iflic müşahidə oluna bilər. Sidik və ya nəcis tutmama və impotensiya kimi əlamətlər müşahidə oluna bilər.
Stenoz diaqnozu necə qoyulur?
Stenoz diaqnozunda xəstənin tarix vacibdir. Xəstənin yeriş duruşunun dəyişməsi adətən xəstəliyin gedişi haqqında fikir verir. Xəstənin anamnezində ağrı və uyuşma nə vaxt başladığı, hansı nahiyələrdə ağrı, kramp və ya uyuşma olduğu kimi məlumatlar əldə edilir. Bu məlumatların sonunda xəstəyə fiziki və nevroloji müayinə aparılır. Müayinə zamanı xəstənin refleksləri və gücü ölçülür. İmtahandan sonra imtahanlar başlayır. X-ray, tomoqrafiya və stenoz üçün MRT diaqnozu təsdiqləyə bilər. Onurğanın rentgenoqrafiyası ilə bu nahiyədəki bel sürüşmələri, travmatik zədələr, sınıqlar və şişlər görüntülənir. Tomoqrafiya pisdir Fərqli toxumalarda daha uğurlu nəticələr verdiyi üçün xəstənin uyğunluğuna görə seçim edilir. MRT və ya maqnit rezonans tomoqrafiyadan fərqli olaraq yumşaq toxumalarda daha həssas olduğu üçün xəstənin vəziyyətindən asılı olaraq üstünlük verilir. Əvvəlcə MRT-yə üstünlük verilməlidir. MRT və Tomoqrafiya kanalın diametrini ölçməklə stenoz diaqnozunu ortaya qoyur. 10 millimetrdən aşağı kanal diametrləri üçün qəti stenoz; Nisbi stenoz 10 ilə 12 millimetr arasında olan kanal diametrləri üçün diaqnoz qoyulur. Stenoz sözün əsl mənasında kanalın və ya dəliyin daralması deməkdir. Kanalın stenozu xəstəliyininin olmamasını kanalın normal diametri ilə başa düşmək olar. Normal kanal diametri 12 millimetr və daha çox olaraq müəyyən edilir.
oxumaq: 0
