Erkən uşaqlıq təcrübəsi sahəsi ilə maraqlandığım və bu sahədə xəstələrimə yanaşdığım üçün əldə etdiyim bilik və müşahidələr mənə həm valideynlər, həm də uşaq arasındakı qarşılıqlı əlaqənin çox vacib olduğunu öyrətdi. Ancaq bu gün “Analar günü” olduğundan ananın həyatımızda oynadığı rola toxunmaq istədim.
Bir gün xəstələrimdən biri sessiya zamanı heç vaxt unuda bilməyəcəyim bir söz dedi. Ana ilə bağlı problemlərin müzakirə olunduğu sessiyada “ananın yedirə bilmədiyi dünya doymaz” cümləsi od kimi düşdü. İlk məhəbbətimiz, gözləri bizim gözümüzə ilk toxunduğu andan ilk yoldaşımız... Anamızla aramızdakı münasibət ömür boyu çətinliklərə tab gətirən sevgi və şəfqət şəbəkəsidir. Ana-körpə əlaqəsi ana hələ hamilə ikən başlayır. Doğuşdan sonra uşağın fiziki və psixoloji ehtiyaclarının bir hissəsi sağlam, təhlükəsiz bağlanma yolu ilə qarşılanır. Bu bağlanma prosesi o qədər əhəmiyyətlidir ki, ömür boyu davam edir və insanın həyatını, verəcəyi qərarları, qənaətbəxş əlaqələr qura bilməyəcəyini müəyyən edir. Bir insanın etibarlı bağlanma tərzi varsa, başqaları ilə qurduğu bağlara güvənir, özünə hörməti yaxşı olar, özünü sevilməyə layiq və dəyərli hiss edər, şübhəli bir rəftar yerinə yaxşı niyyətli və müsbət münasibət sərgiləyər. münasibətlərində, xüsusən də romantik münasibətlərdə. Ona görə də həyatımızda ananın rolu əvəzsizdir. Onların bizə bəxş etdikləri bir ömür, hətta bir günə sığdıra bilməz.
İnsan psixologiyası elə bir tarazlıq üzərində qurulub ki, sağlam mənəvi quruluşa sahib olmaq üçün erkən uşaqlıq ehtiyaclarımız adekvat şəkildə ödənilməlidir. Yetərincə sevilmək, sevgi görmək, hörmət görmək, oyun oynaya bilmək, fərd olduğumuzu hiss etmək, kortəbiiliyi və sərhədləri öyrənmək... Bütün bunları övladı ilə yaşayarkən ananın mütləq dəstəyə ehtiyacı olacaq, onun yükü ağırdır, bunu inkar etmək olmaz. Bəzən uşaqlığına qayıdır, yaşadıqlarını gözdən keçirir, səhvlərini görür, bəzilərini düzəldə bilir, amma o da səhv edə bilər, çünki analar hamı kimi səhv edir, mükəmməl deyillər. Həmçinin, kim mükəmməldir? Mükəmməl olmaq nədir və niyə?
Əvvəlki yazılarımın birində ailə anlayışına toxundum və Koreyanın Hirokazu filmlərindən birinə toxundum. Türk dilinə "Hidden Truths" adı ilə tərcümə edilmişdir. Bu gün başqa bir Koreya filmi (The Truth) yadıma düşdü. Juliette Binoche və Catherine Deneuve-nin baş rollarda oynadığı film, narsist bir model olan bir ana və qızı arasında illərdir davam edən mübahisədən bəhs edir. Filmdə diqqəti çəkən bir misra var: “Mən səni bağışlamağa çalışıram, ana”. Bu sitat anasının gözlərində şəfqət axtaran, amma tapa bilməyən qadına məxsusdur. Filmdə uşaqlıq illərində qarşılanmamış ehtiyaclarının arxasınca getməyə çalışan və bunlara anası vasitəsilə çatmağa çalışan qadının xəyal qırıqlıqlarına toxunuruq. Övladını emosional olaraq məhrum edən bu ananın öz travmaları ilə üzləşdiyinin şahidi oluruq. Elə isə, vaxtlı-vaxtında ödənilməyən ehtiyacları ananın ödəməsinə cəhd edə bilərikmi? Nəticə əldə edib ağrını dindirmək olarmı?
Freydin çox bəyəndiyim bir sözü var: "İnsanlar özlərinə ana və ata olmalıdırlar" deyir. Pasiyentlərimə tez-tez təkrarladığım bu ifadə, böyüklərinizə kömək etməkdir. Ananın şəfqətini, sevgisini və qayğısını əvəz etmək çətin olsa da, böyüklər kimi özünüzə valideyn ola və çalışa bilərsiniz. Bəlkə də, bundan başlayaraq, özünüzə lazımi şəfqəti verə və uşağınızın lazımi ehtiyaclarını ödəyə bilərsiniz. "Mən kifayət qədər anayam?" Sualın cavabı öz ehtiyaclarınızla uşağınızın ehtiyacları arasında qurduğunuz balansdadır. Analar Gününüz mübarək, sevgi...
oxumaq: 0
