Valideynlərdən sonra ən geniş mənada uşağın böyüməsinə və inkişafına töhfə verən, istiqamət verən qurumlardan biri də məktəbdir. Uşağın yeni sosial mühiti, müvəffəqiyyət əldə etmək üçün riayət edilməli olan qaydalar və yerinə yetirilməli olan öhdəliklər. Uşağın ailədən sonra ilk sosiallaşma sahəsi olan məktəb uşaq üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir. Təhsil və təlim prosesində uşaqlar üçün iki əsas funksiya vardır. Onlardan biri uyğunluq, digəri isə məlumatdır. Uşağın məktəbdə iştirakı uğurlu və xoşbəxt olması ilə paralel olaraq irəliləyir. Təhsil vasitəsilə uşaq özünü faydalı və bacarıqlı etməyə çalışır. Bir növ məktəb evdə alınan təhsilin uşaq üçün sınaqdan keçirildiyi yerdir. Ailədaxili ünsiyyət şəxsiyyətin inkişafında böyük rol oynayır. Ailənin uşaq böyüyərkən inkişaf dövrləri haqqında məlumat sahibi olması onların uşağa münasibətində böyük əhəmiyyət kəsb edir. Bu nöqtədə cəmiyyətdə balanslı bir fərd olmaq üçün özünə inam aşılayır, uşağa sosial mühitdə uğurlu olmaq üçün öz qabiliyyətlərini kəşf etməyə imkan verir, uşağa həyatda yaşadığı problemlərdə kömək edir. mühit, onun şifahi və sosial vərdişlərinə kömək edir və sosial qəbul üçün lazımi mühiti təmin edir.
< br /> Valideynlərin münasibəti
Ailənin münasibəti və dəyərləri uşağın öyrənməyə münasibətinin müəyyən edilməsində də əhəmiyyətli dərəcədə təsirlidir. Valideynlərdən birinin və ya hər ikisinin öyrənməyə və məktəbə mənfi münasibəti uşaqda məktəbə qarşı mənfi hisslərin yaranmasına səbəb olur. Övladları uğurlu olan valideynlər övladlarını xüsusi şəxsiyyətə sahib olmağa, öz qərarlarını verməyə və böyüklər kimi davranmağa yönəldirlər. Övladları uğur qazana bilməyən valideynlər övladlarının şəxsi hüquqlarını qorumaq və bacarıqlarını inkişaf etdirmək üçün onlara istiqamət verirlər. Müvəffəqiyyətli anaların uğursuz analara nisbətən uşaqlarına daha çox nəzarət etdikləri aşkar edilmişdir. Bu analar daha sosial, sərhədsiz, yerlərinə görə düşünən, idarə edən və mükafatlandırandırlar. Sosial-iqtisadi vəziyyəti yüksək olan ailələr üçün məktəb peşəkardır. Onlar bunu həm də həyata psixoloji və sosial hazırlığın bir yolu kimi görürlər. Onlar övladlarının məktəb fəaliyyətləri və fəaliyyətləri ilə yaxından maraqlanır, onlarla təhsilin əhəmiyyətini müzakirə edir, məktəb nailiyyətlərinə görə uşaqları mükafatlandırırlar. Sosial-iqtisadi vəziyyəti aşağı olan ailələr həm qanuni öhdəliklərinə görə, həm də yaxşı maaşlı peşəyə yiyələnmək üçün uşaqlarını məktəbə yazdırırlar. Məktəbdəki uğursuzluqlar və problemlər haqqında mübahisə etmirlər və onların daha uğurlu olmasına kömək edə bilməzlər. Eyni zamanda, uşağın ehtiyac duyduğu diqqət və sevgidən məhrum edilməsi, həddindən artıq maraq və məhəbbət göstərərək, məktəbə marağını da azalda bilər. Valideynləri boşanmış və ya bədbəxt nikahda olan ailələrin uşaqları xoşbəxt evlilikdə olan ailələrə nisbətən daha az uğur qazanırlar. Ailələri tərəfindən dəstəklənən, qəbul edilən və təqdir edilən tələbələr, ailələri tərəfindən dəstəklənməyən, qəbul edilməyən və təqdir edilməyən tələbələrdən daha uğurlu olurlar.
Qardaş münasibətləri
< br /> Uşaq uğursuz olduqda, bacı-qardaşları valideynlərin tərəfini tutur və onların rəftarını mənimsəyir, uğursuz uşaq isə qardaşlarının ona olan münasibətini qəbul etmir. Qardaşlarına qarşı aqressiv davranaraq, qardaşlarının uğuru ilə valideynlərini qardaşlarından çox sevəcəyini düşünə bilər. Bu cür mənfi hisslər uğursuzluqla daha da güclənir. Qardaşlar arasında müvəffəqiyyət səviyyəsi fərqlidirsə, bu və buna bənzər hisslər daha çox olur. Ailə mühiti belə hisslərin artmasına və azalmasına səbəb olur. Mənfi emosiyaları azaltmaq üçün ən vacib davranış qardaşları müqayisə etməkdən çəkinməkdir. Müəllim bu dəyişənlərin ən vacibi və ən tənqidisidir. Çünki müəllim sinifin səmərəli idarə olunması üçün zəruri olan tədris proseslərinin təşkili və icrasına cavabdeh şəxsdir. Bu səbəbdən müəllimin liderlik rolu ön plana çıxır və sinifdə qrup dinamizmi haqqında biliklərin olması vacib olur. Sinifdə öyrənmə və tədris mühitində müvəffəqiyyətə səbəb olan davranışlar və sinifin effektiv idarə edilməsi. Müəllimin dərs haqqında məlumatsızlığı, mənfi davranışları, peşəsinə biganəliyi şagirdləri uğursuzluğa sövq edən, məktəbi tərk etməyə sövq edən amillərdir. Şagirdlərə uğurlarına görə qayğı göstərmək, fərqləndirmək, sinfin səviyyəsini müəyyən edə bilməmək, şagirdlərini tanımadan öyrətmək, planlı və proqramlı dərs keçmədən dərs keçmək tələbələrin uğurlarına böyük dərəcədə təsir edir. Müəllim peşəsinin əsas funksiyası şagirdin dərsdə iştirakını aktivləşdirmək, kiçik siniflərdə dərsi uşaq üçün cəlbedici etmək, fəal və müvəffəqiyyətli şagirdləri mükafatlandırmaqdan ibarətdir. Kurrikuluma əzbər öyrənməkdənsə, qavramaqla daha çox öyrənmənin daxil edilməsi, şagirdlərin həddən artıq yüklənməsinin qarşısını almaq müəllimin uğurunun vacib prinsipləridir. Uşağın sinifdəki davranışını diqqətlə müşahidə edərək, hansı təhsilin onun üçün daha uyğun olacağına qərar verə bilər. Tələbənin fayl məlumatlarının müntəzəm olaraq saxlanılması və yenilənməsi tələbənin uğuruna təsir göstərir. Şagird sinifdə, məktəbdə və müəllimin hüzurunda xoşbəxt və təhlükəsiz olduğu dərəcədə uğur qazanır.Qəbul böyük ehtiyacdır. Uşağın dostlar qrupundan asılı olaraq təhsil istəyi artır və ya azalır. Uşağın təhsil istəkləri dostları ilə həmahəng olur, dostluqlar inkişaf etdikcə ideyaların təsiri də artır. Tədqiqatlar göstərir ki, uğursuz tələbələrdə qrupun təsiri altında təhsilə mənfi münasibət formalaşır və uğurlu tələbələr öz dostlarını uğurlu tələbələr arasından, uğursuz tələbələr isə cinsindən asılı olmayaraq qrupdan uğursuz tələbələri seçirlər. Uşağın sinif səviyyəsinin inkişaf səviyyəsindən yuxarı və ya aşağı olması, uşağın sinifdə dostluq və harmoniyanın olmaması uşağın uğursuzluğunun səbəbidir.
Şəxsi Xüsusiyyətlər Özünü Qavrama
< br /> Uşaq doğulanda aktiv mənlik anlayışı yoxdur. “Mənlik” uşaqlığın ilk illərində doğru və yanlışı öyrənməklə başlayır və uşaqda özünün inkişafı irəliləyir və ya inkişaf edir. ilə fərqlənir. Sakit yaşayan 7-12 yaş arası uşaqlar yeniyetməlik dövrü ilə birlikdə mənlik axtarışında olur və maraqları artır. Özünü düzgün tanımaq imkanı əldə edən uşaqda sağlam mənlik anlayışı formalaşa bilər və bu ölçüdə münaqişələri asanlıqla aradan qaldıra bilir. Aparılan araşdırmalara görə, müvəffəqiyyət qazanan şagirdlərin müəllimlərinə qarşı yaxşı münasibətləri, müsbət münasibəti və imicinin olması, onlarda özünəinam və məsuliyyət hisslərinin daha çox inkişaf etdiyi, emosiyalarına daha nəzarətli yanaşdıqları və müvəffəqiyyətsiz tələbələrlə müqayisədə yüksək özünə inam. Uğurlu tələbələr çox vaxt öz istedad və maraqlarından xəbərdar olurlar. Uğursuz tələbələr isə özlərini tam qiymətləndirə bilmədiklərindən öz qabiliyyətlərini reallaşdıra bilmirlər və buna görə də məqsədlərinin müəyyən edilməsində və məqsədlərinə çatmaqda problem yaşayırlar.
Zəka Səviyyəsi
Müvəffəqiyyətli tələbələrlə uğursuz tələbələrin zəka səviyyələri arasında effektiv fərq yoxdur. İntellekt səviyyəsi tələbə nailiyyətlərinin ölçülməsi üçün zəif bir göstəricidir. Araşdırmalara görə, zehni qabiliyyət səviyyəsi aşağı olan şagirdlər yüksək nəzarətin olduğu mühitdə, zehni qabiliyyəti yüksək olan tələbələr isə daha sərbəst və daha az idarə olunan mühitdə müvəffəqiyyət qazanırlar. İstedadlı uşaqlarla aparılan araşdırmada uşaqların emosional səbəblər, həmyaşıd qrupunun təsiri, uyğun təhsil proqramlarının olmaması, öyrənmədə çətinlik çəkmələri və öz proqramlarını yarada bilməmələri səbəbindən müvəffəqiyyətsiz olduqları müşahidə edilib. Uğursuz olan uşaqların bəziləri fiziki qüsurları və ya xüsusi təhsil ehtiyacları və intellektual öyrənmə qüsurları olan uşaqlar ola bilər. Ancaq psixi və fiziki xüsusiyyətləri orta səviyyədən aşağı olan uşaqlar uğursuzluğa daxil edilmir. Uğursuzluq problemi bu kontekstdə inkişaf çatışmazlığı kimi və ya geriliyin olmaması halında həll edilir. Müvəffəqiyyətsiz şagirdlərin induksiya və deduksiya kimi mülahizələrinin müvəffəqiyyətli tələbələrə nisbətən daha aşağı səviyyədə olduğu aşkar edilmişdir.
Sağlamlıq şəraiti və Qidalanma
Uşaq sağlam bir quruluşa sahib olmaq öyrənməyə müsbət təsir göstərir. Xüsusilə uşaq üçün görmə və eşitmə kimi duyğuların öyrənilməsində böyük təsiri var. Bu hiss orqanlarının da pozulmuş olması öyrənməyə mənfi təsir edir. Uşağın inkişafı bütöv olduğundan, bu cür pozğunluqlar öyrənməyə mənfi təsir edir və eyni zamanda bəzi şəxsiyyət problemlərinin yaranmasına səbəb olur. Bütün hiss orqanları öyrənməyə eyni təsir göstərmir. "Göz" ən böyük təsirə malik olandır. Çünki vizual stimulları ağılda saxlamaq və yadda saxlamaq daha asandır. Sonra "qulaq" gəlir. Bu iki orqan ağılda formalaşan anlayışların böyük bir hissəsini verir. Əgər uşaq fizioloji cəhətdən hazır deyilsə, onun öyrənməyə hazır olmasını gözləmək olmaz. Uşaqların öyrənməyə hazır olması üçün belə ehtiyaclar ödənilməlidir. Bu ehtiyaclar; qidalanma, yuxu, sağlamlıq yoxlaması, güvən, maraq, oyun və özü ilə baş-başa qalma vaxtı. İnsan özünü əlamətdar hiss etdikdə; O, həmçinin qidalanma, idmanla məşğul olmaq, dişlərin fırçalanması və müntəzəm sağlamlıq müayinələri kimi vacib ehtiyacları qarşılayır.
Maraq və İstedad
Söhbət həm də istedadlarının inkişaf edəcəyi müvafiq mühit və şərait. Uşağı məlumatlandıran, onunla müzakirə edən, düşündürən, suallarını cavablandıran valideynlər övladlarının dil və əqli cəhətdən daha yüksək səviyyələrə çatmasına şərait yaradır. Bu istiqamətdə müəllim uşağın maraq və qabiliyyətlərini müəyyən edərək onun intellekt və qabiliyyətinə uyğun təhsil proqramı hazırlayaraq onun fərdi inkişafına kömək etməlidir. Uşaqda inkişaf etdirilə bilən bir istedad var ki, bu da onun diqqətinin arxasındadır. Bu vərdişləri inkişaf etdirmək və əldə etmək üçün müəllimin şagird həllərini göstərməkdə göstərdiyi bələdçilik vacibdir, lakin müəllimin bütün fənləri bir-bir sinifə təqdim etməsindən daha məhsuldar nəticələr verir. Müəllimlər şagirdlərin qabiliyyət səviyyəsindən asılı olmayaraq istedad və marağın olduğuna inandıqda, müəllimlər uğur qazanmağın bütün yollarını sınayaraq və bütün diqqətlərini uğurlarına yönəltməklə şagirdlərin uğur əldə etmələrini təmin edirlər.
&nbs
oxumaq: 0
