Fibromiyalji dayaq-hərəkət sisteminin revmatik xəstəliyidir. Xəstəlik bütün bədənə yayılan ümumiləşdirilmiş ağrı ilə xarakterizə olunur. İstənilən yaş qrupunda insanı təsir edə bilən fibromiyalji ən çox orta yaşlı qadınlarda rast gəlinir.
Fibromiyalji nədir?
Fibromiyalji və ya fibromiyalji sindromu bütün bədəndə geniş yayılmış ağrılara səbəb olan xroniki bir vəziyyətdir.
Fibromiyalji xəstələrdə bir çox simptoma səbəb ola bilər. Hər bir xəstədə görülən simptomlar fərqli olsa da, ən çox rast gəlinən fibromiyalji simptomları aşağıdakılardır:
- Yaygın ağrı: Fibromiyaljinin ən tipik əlamətidir. Xəstələr bütün bədənə yayılan ümumi ağrı hiss edirlər. Ağrının geniş yayılmış sayılması üçün bədənin hər iki tərəfinə təsir etməli və həm beldən aşağı, həm də yuxarı hiss edilməlidir. Fibromiyaljidə ağrı xüsusilə bel və boyun kimi bölgələrdə güclənə bilər. Fibromiyalji ağrısı bir neçə ay davam edən zonklayan, ağrılı ağrı ola bilər.
- Sərtlik: Fibromiyalji xəstələrində uzun müddət eyni vəziyyətdə qaldıqdan sonra sərtlik və sərtlik kimi vəziyyətlər meydana gələ bilər. Bu şərtlərə görə hərəkət məhdudiyyəti yarana bilər. Məsələn, bu xəstələr səhərlər yataqdan qalxmaqda çətinlik çəkə, yemək yedikdən sonra masadan qalxma problemi yaşaya bilərlər. Xəstələr ağrı hiss edə bilərlər, hətta o qədər yüngül olan ağrılar normal hiss olunmur. Yenə xəstələrdə kiçik travma sonrası ağrıların müddəti uzana bilər.
- Əzələ krampları: Xəstələr əzələ daralması zamanı ağrı və həssaslıq hiss edə bilərlər.
- Yorğunluq: Yorğunluq fibromiyalji xəstələrində ən çox görülən simptomlar arasındadır. Yorğunluğun şiddəti xəstədən xəstəyə dəyişə bilər. Bəzi xəstələrdə yüngül yorğunluq ola bilər, digərlərində isə gündəlik fəaliyyətlərini yerinə yetirmələrinə mane olan ağır vəziyyət ola bilər.
- Yuxu keyfiyyətinin pisləşməsi: Xəstələrdə yuxu keyfiyyətində ciddi azalma ola bilər. Xəstələr yuxuda kifayət qədər vaxt keçirsələr də, yorğun oyanıb istirahət edə bilərlər. Bunun səbəbi fibromiyalji səbəbiylə yuxu zamanı orqanizmin bərpasını təmin edən dinc 'dərin yuxu' müddətinin qısalmasıdır. Yuxu keyfiyyəti pozulmuş xəstələr gün ərzində diqqət yetirmirlər. Ağırlıq, diqqəti cəmləyə bilməmək, zəiflik, aşağı enerji ilə qarşılaşa bilər.
- Koqnitiv problemlər: Fibromiyalji xəstələrində; Düşüncə, öyrənmə və yaddaşın formalaşması kimi koqnitiv qabiliyyətlərdə problemlər yarana bilər. Xəstələrin psixi quruluşu dumanlı adlandırıla biləcək bir vəziyyətdə ola bilər. Xəstələrdə koqnitiv pozğunluqlar; Yadda saxlamaqda çətinlik, yavaş danışma kimi problemlərə səbəb ola bilər.
- Həddən artıq isti və ya soyuqluq hissi: Fibromiyalji bədən istiliyinin tənzimlənməsində problemlər yaradır. Buna görə xəstələr hətta normal temperaturu çox soyuq və ya çox isti kimi qəbul edə bilərlər.
- Xroniki baş ağrısı
- Depressiya
- Narahatlıq
- İrritabl Bağırsaq Sindromu (qıcıqlanma). Bağırsaq Sindromu)
- Ağrılı Sidik Kisəsi Sindromu
- Dismenoreya (Ağrılı Menstruasiya)
- Narahat Ayaq Sindromu
Fibromiyaljiyə səbəb olur?
Fibromiyalji səbəbləri hələ tam aydınlaşdırılmamış olsa da, xəstəliyin inkişafında rol oynadığı düşünülən müxtəlif mexanizmlər mövcuddur. Bunlar:
Sinir Sistemində Dəyişikliklər: Ağrı, bədəndəki bəzi ixtisaslaşmış sinir hüceyrələri ilə əlaqəli bölgədən beyinə ötürülür. Bu ötürülmə müxtəlif molekullar vasitəsilə baş verir. Molekulların növü və ya konsentrasiyasındakı dəyişikliklər fibromiyaljiyə səbəb ola bilər.
Hormon səviyyələrindəki dəyişikliklər: Ağrının ötürülməsində və beyində ağrının işlənməsində iştirak edən çoxlu müxtəlif hormonlar var. Bu hormonların səviyyəsindəki dəyişikliklər xəstəliyin inkişafı baxımından əhəmiyyətli ola bilər. Məsələn, fibromiyalji xəstələrində serotonin, noradrenalin və dopamin kimi hormonların səviyyəsinin normadan aşağı olduğu müəyyən edilmişdir. Bu hormonlar ağrı ilə yanaşı yuxu, iştah, davranış və əhval kimi bir çox hadisədə də təsirlidir. Buna görə də xəstələrdə hormonal dəyişikliklər ağrı ilə yanaşı müxtəlif simptomlara da səbəb olur.
Genetik: Bəzi insanların fibromiyaljiyə meylli olduğu düşünülür. Xəstəliyin bəzi ailələrdə qruplaşma nümayiş etdirdiyi üçün xəstəliyin inkişafında genetik fonun mühüm rol oynaya biləcəyi düşünülür. sancır.
Bir çox faktor fibromiyaljinin inkişafında təsirli ola bilər. Xəstələrdə fibromiyalji hücumlarına səbəb olan faktorlar var. Bu tetikleyici amilləri aşağıdakı kimi sıralamaq olar:
- Travma
- İnfeksiya
- Emosional stress, məsələn, sevilən birinin itkisi və ya ayrılıq
- Ağır cərrahi əməliyyatın kəsilməsi.
Fibromiyalji Nöqtələri Nələrdir?
Fibromiyaljidə xəstələrin bədəninin müxtəlif nöqtələrinə təzyiq tətbiq edildikdə ağrı yaranır. . Bu nöqtələrə tender nöqtələri deyilir. Bu nöqtələr xəstənin bədənində 18, sağda 9, solda 9 olur. Bu simmetrik yerləşdirilmiş nöqtələr xəstəliyə xas xüsusiyyət hesab olunur. Həssas nöqtələrin yerləşdiyi fibromiyalji nöqtələri:
- Boğa (oksiput)
- Trapezius (yuxarı arxa nahiyə)
- Supraspinatus (kürəkənin ortasına yaxın hissəsi) trapesiya nöqtəsi olan bədən) )
- Qluteal (kalçanın yuxarı xarici bölgəsi)
- Böyük trokanter (yuxarı ayağın omba ilə birləşdiyi xarici bölgədə)
- Boyun
- İkinci qabırğa (köprücük sümüyünün qabırğalarla birləşdiyi yerdən bir qədər aşağıda)
- Dirsək (daxili və yan hissə)
- Diz (daxili hissə) )
Əvvəllər fibromiyalji diaqnozunda həssas nöqtələrdən daha çox istifadə olunsa da, bu gün diaqnoz üçün müxtəlif üsullar hazırlanmışdır. Bu gün fibromiyalji diaqnozu üçün bütün bədənə yayılan, 3 aydan çox davam edən və başqa heç bir əsas səbəb tapıla bilməyən şərtlər kifayətdir.
Fibromiyaljini necə müalicə etmək olar?
Fibromiyaljini tamamilə aradan qaldıracaq qəti bir müalicə yoxdur. Fibromiyalji müalicəsində əsas məqsəd xəstənin əlamətlərini yüngülləşdirmək, gündəlik həyatında qarşılaşdığı problemləri minimuma endirmək və həyat keyfiyyətini yüksəltməkdir.
Fibromiyalji müalicəsi üçün dərmanlardan başqa, müxtəlif müalicələr də faydalı ola bilər. Fibromiyalji xəstələrinin həyatına müsbət töhfə verə biləcək müalicələr:
Fiziki Müalicə: Fiziki terapiya xəstəyə elastikliyini və gücünü bərpa etməyə kömək edir. Daşqın müalicəsi olduqca faydalı ola bilər. Fiziki müalicə üçün su əsaslı hovuz müalicəsi kimi alternativ üsullara da üstünlük verilə bilər.
Ergoterapiya: Terapevtlə həyata keçirilən bu terapiya sayəsində insan bədəndə həddindən artıq gərginlik yaratmadan müxtəlif işləri yerinə yetirməyi öyrənə bilər.
Psixoloji Məsləhət: Fibromiyaljinin yaratdığı çətinliklərin öhdəsindən gəlmək üçün xəstəyə psixoloji məsləhət lazımdır.Müraciət etmək faydalı olardı.
Fibromiyalji xəstələri dərman müalicəsi və müalicələrə əlavə olaraq gündəlik həyatda edəcəkləri bəzi tətbiqlərlə həyat keyfiyyətlərini yaxşılaşdıra bilərlər. Sağlam qidalanma, müntəzəm məşq etmə, stress idarə etmə mexanizmlərindən istifadə və yuxu keyfiyyətini artırmaq üçün təşəbbüs göstərmək kimi təcrübələr; Xəstənin fibromiyalji ilə öhdəsindən gəlməsini asanlaşdırır və daha sağlam həyat təmin edir.
Fibromiyalji tamamilə aradan qaldırılmasa da, uyğun müalicə müdaxilələri ilə xəstənin həyatında ciddi yaxşılaşmaya səbəb olur. Bu səbəbdən fibromiyalji şübhəsi olan insanların yaxşı təchiz olunmuş sağlamlıq mərkəzinə müraciət etmələri faydalı olardı.
oxumaq: 2
