Oğurluğa başlayarkən köhnə quldurlar deyirdilər ki, "ya sənin canındır, ya da malındır". Atalarımız atalar məsəlində deyirlər ki, “sərvət canın qiymətidir”. Bəs, ölkəmizin sağlam və sağlam düşüncəli insanları nə düşünür? O nə edir?
Kənddə baytar həkimdən daha dəyərlidir. Çünki bir kənddə ailə başçısı üçün qayda adətən belə olur: evdə ən qiymətli şey gəlir mənbəyi olan mallar (inək, qoyun, quzu...), sonra alətlər, sonra uşaqlar (prioritet) olur. oğuldur, qızlar üçün çox narahat olmağa dəyməz) arvadıdır (xidmət etməkdən çəkinməməlidir), nəhayət özüdür. Bu baxımdan xəstə ailə üzvlərinin səhiyyə ocağına gətirilməsi prioritetdir. Mümkünsə, insan sağlamlığına pul xərclənməməlidir, traktorun təmiri daha vacib və prioritet məsələdir.
Kənddən köçdükcə sifariş qismən dəyişsə də. şəhər, perspektiv dəyişmir: sağlamlıq üçün ayrılan büdcə və vaxt itkisidir. Bütün ağıl biznes üçün istifadə olunur: biznes genişlənməlidir, pul yığılmalıdır. Qalan vaxt varsa (böyük şəhərlərdə çox vaxt belə olmur), o, qismən ailəyə sərf olunur, özü üçün ayrılmış xüsusi vaxt, büdcə, layihə və s. Avtomobili texniki xidmətə/təmirə götürəndə puldan qaçmaq olmaz, lakin mövcud mentalitetdə “müntəzəm texniki qulluq avtomobili satanda mükafat alacaq və daha çox pul qazanacaq” ideyası ön plandadır. “həyat daşıyır, insan həyatı üçün vacibdir” ideyası. Görülən tədbirlər əmlakın qorunmasıdır, ömür boyu görüləcək tədbirlər israfçılıqdır, pul israfıdır.
Buna görə də “profilaktik sağlamlıq xidmətləri” anlayışı yoxdur. sevimli doğma şəhərimdə işləyir. Xəstəliklər son mərhələdə, xəstə inkişaf etmiş bir vəziyyətə çevrildikdən sonra aşkar edilir. Adətən erkən diaqnoz və müalicə şansı yoxdur. Xərçəng hallarında müalicə son diaqnoz nəticəsində bağlanır. Depressiya hallarında xəstə intihar edərək ölür, geridə qalanların isə ürəyi sıxılır.
Həkimlər həmişə xəstəliklərin erkən diaqnozu üçün nə etmək lazım olduğunu deyirlər, bəs bunlar nəzərə alınırmı? Ölkəmizdə süd vəzi xərçəngindən qorunmaq üçün 20-40 yaş arasında 2-3 ildən bir, 40 yaşdan yuxarı isə hər il sinəsini həkimə müayinə etdirən nə qədər qadın var? Yaxud 50 və ondan yuxarı yaşda olan neçə kişiyə erkən prostat xərçəngi diaqnozu qoyulmalıdır? Prostat müayinəsi üçün həkimə müraciət edibmi? Nə qədər vətəndaşımız 40 yaşdan sonra kardioloji müayinədən keçib? Problemlərini həll etmək üçün psixoterapevtik dəstək almaq əvəzinə “özüm öhdəsindən gələ bilərəm” deyən və zamanla depressiv proseslər keçirən (xəstələndikdən sonra ox yayından və uzun müddətli müalicə proseslərində) tez-tez rast gəlinən vətəndaşlarımız başlayır, maddi və mənəvi yük artır)? Nümunələri artırmaq olar. Sizcə, “sağlamlığımız nə qədər dəyərlidir?”.
oxumaq: 0
