Xərçəng orqan və ya toxumada hüceyrələrin nəzarətsiz çoxalmasıdır. Xərçəng demək olar ki, hər hansı bir orqan və toxumadan inkişaf edə bilər. Xərçəngin bir çox növləri olsa da, hamısı anormal hüceyrələrin nəzarətsiz çoxalması ilə başlayır.
Xərçəngin dəqiq səbəbi bilinməsə də, xərçəngə tutulma riskini artıran amillər var. Bu risk faktorlarını dəyişdirilə bilən və dəyişdirilə bilməyən amillərə bölmək olar. Dəyişdirilə bilməyən amillər yaş, cins və ailə tarixidir. Dəyişdirilə bilən amillər ətraf mühit amilləridir. Ultrabənövşəyi şüalar, müxtəlif kimyəvi maddələr, siqaretlər, bəzi qidalar, radiasiya və viruslar kimi ətraf mühit faktorları adətən hüceyrənin korlanmasına səbəb olur. Hüceyrənin strukturunun pozulmasının səbəbi təxminən 90% ətraf mühit faktorları olduğu halda, yalnız 10% genetik faktorlardan asılıdır.
Xərçəng tək hüceyrədən başlayır. Həmin tək hüceyrə;
• əvvəlcə degenerasiya edir,
• sonra bölünür və sonsuza qədər çoxalır,
• immun sistemini keçərək,
• sonra kütlə əmələ gətirir,
• yayılır. ətraf toxumalara
• uzaq orqanlara çatmaq
• və nəticədə orqan çatışmazlığı ilə həyatı təhdid etmək
Bədəndə əzələ və sinir hüceyrələrindən başqa normal hüceyrələr bölünmə qabiliyyətinə malikdir. Bölünmə qabiliyyəti yaraların sağalmasını və ölü və ya zədələnmiş hüceyrələrin bərpasını təmin edən fizioloji mexanizmdir. Ancaq bu, qeyri-məhdud deyil, hər bir normal hüceyrənin bölünmə sayı əvvəlcədən müəyyən edilir və hər hüceyrənin öləcəyi vaxt da müəyyən edilir. Həyatını və ya funksiyasını tamamlamış hüceyrələr proqramlaşdırılmış şəkildə ölürlər (apaotoz). Normal hüceyrələr sonsuza qədər bölünmə və çoxalma qabiliyyətinə malik deyillər. Bu əyləc sisteminin yoxa çıxması xərçəngə yol açan amildir. Nəzarətsiz şəkildə bölünən və çoxalan xərçəng hüceyrələri böyük ölçülərə çata bilən şişlər adlanan kütlələr əmələ gətirir. Nəzarətsiz böyüyən bu kütlələr ətrafdakı normal toxuma və orqanları sıxışdıra, zəbt edə (işğal edə) və onların funksiyalarını poza bilər. Bundan əlavə, müəyyən ölçüyə çatdıqdan sonra limfa və ya qan dövranına daxil ola, bədənin uzaq hissələrinə gedə, bu nahiyələrdə yeni şiş koloniyaları əmələ gətirərək böyüməyə davam edə bilirlər (metastaz). Ancaq hər şiş xərçəng deyil, xoşxassəli hüceyrələrdən əmələ gələn xoşxassəli şişlər də var. onların xərçəngi Ən əhəmiyyətli fərqi onların bədənin digər hissələrinə yayılmaması, yəni metastaz verməməsidir.
İmmunitet sistemimiz daim degenerasiyaya uğrayan hüceyrələri tapıb məhv edir. Şiş hüceyrələri immunitet sisteminə qalib gəlmək üçün müəyyən kimyəvi siqnallar istehsal edir. Bu yolla onlar immun sistemi baryerini aşa bilərlər.
Demək olar ki, hər orqan və toxumadan inkişaf edə bilən bir çox fərqli xərçəng növü olsa da, melanoma olmayan dəri xərçəngləri ümumiyyətlə ən çox rast gəlinən xərçəngdir. istisna olunur. Ondan sonra prostat, ağciyər və kolon xərçəngləri gəlir. Ancaq ən çox görülən xərçəng növü kişilər və qadınlar arasında fərqlidir. Xərçəngin tezliyi coğrafi bölgələrə və irqə görə fərqlənə bilər. Ağciyər xərçəngindən sonra həm ölkəmizdə, həm də ABŞ-da qadınlarda ilk sırada görülən döş xərçəngi gəlir. Ağciyər və prostat xərçənginə ən çox kişilərdə rast gəlinir. , davamlı şiddətli ağrılar, palpasiya olunan kütlələr, qızdırma, bəzi dəri dəyişiklikləri xərçəngin bir çox növündə görülə biləcək xəbərdaredici əlamətlər olması lazım olan əlamətlərdir. , döşdən qanlı axıntı çox əhəmiyyətlidir. tədqiq edilməli olan simptomlar. Bunların xaricində baş ağrıları, başgicəllənmə, görmə pozğunluqları, davamlı qarın ağrıları, sidiyə çıxmada çətinlik, defekasiya formasındakı dəyişikliklər, bənövşələrdə və dəridə hər cür dəyişikliklər və sağalmayan yaralar, bədəndə, xüsusən də döşdə əmələ gələn kütlələr, ətraflı araşdırılmalıdır.
Döş xərçəngi, kolon xərçəngləri, uşaqlıq və uşaqlıq boynu xərçəngləri prostat xərçəngi tarama üsulları ilə erkən mərhələdə təsbit edilə bilən və erkən mərhələdə tutulduqda effektiv şəkildə müalicəsi mümkün olan xərçənglərdir. Xərçəngin növündən asılı olaraq müxtəlif vaxtlarda başlayan müntəzəm müayinələrin olması çox vacibdir. Xüsusən də ailəsində bu xərçəng xəstəliyi olan insanlar mütəmadi olaraq skrininqdən keçməli və onların simptomları ciddi qəbul edilməlidir. Dərhal həkimə müraciət etmək məcburidir.
oxumaq: 0
