“O, atını itirdiyini zənn edir və sürdüyü atı inad və qəzəblə yolda sürətlə qaçırır. O igid atının itdiyini düşünür. At onu külək kimi qaçmağa məcbur etdi. O axmaq qışqırır, axtarır, skan edir, qapı-qapı gəzir, hər yeri axtarır və soruşur: “Atımı oğurlayan harda, kimdi?” “Ağa, budun altındakı o məxluq nədir?” “Bəli, atdır; Bəs bu at hanı?” Ey at axtaran igid atlı, özünə gəl! Ruh aşkar və çox yaxın olduğu üçün görünmür. “İnsan içərisi su ilə dolu, çölü qurumuş kub kimidir”. (Hz. Mövlana, Məsnəvi, I cild, s. 90)
Həyat deyilən bu səfərdə çox vaxt itki və əskiklik hissi ilə axtarışda oluruq. Maraqlıdır ki, biz tez-tez tapdığımızı dedikdə sehri yox olan kəşflərlə qarşılaşırıq. Təəssüflə görürük ki, “tapdım” deyib yapışdığımız şeylər bizi qane etmir. Hətta elə bir gün gələ bilər ki, “hər şey qaydasındadır, amma bir şey çatışmır!” deyəcəksiniz. Amma nə?" deyirik və təəccüblənirik. Biz şüurlu şəkildə əskiklik hissimizi aradan qaldırmaq üçün yeni axtarışa başlayırıq, bunun yalnız əlamətlərini və əksini görürük.
Lakin bizim vəziyyətimiz özünün yoxsul olduğunu düşünən kasıbın vəziyyətindən çox da fərqlənmir. at itir, amma qaçıb yenə atını axtarır. Əslində biz daim özümüzü axtarırıq. Çünki Yunus demişkən, “Mənə “mən” deyirsən, mən yoxam/İçimdə bir “mən” var”, içimizdə bir “mən” var və bildiyimiz kimi, əməllərimiz tapacaq. onların mənası. Yenə Yunus Əmrə “Bilik bilik bilməkdir/Billik özünü tanımaqdır/Özünü tanımırsan/Çox oxusan necə olar?” deyərək bu həqiqətə işarə edir. Əgər insanın hərəkətləri öz daxilindəki “mən”i tapmağa yönəlməyibsə, bu, tamamlayıcı və qaneedici olmayacaq. Bununla belə, varlığımızın ən fərqli cəhəti kəşf olunmağı və inkişaf etdirilməyi gözləyir. Biz mahiyyətimizdən uzaqlaşdıqca narazılığımız da artır.
Gündəlik həyatın təlaşı insanları mahiyyətindən ayırır. Ruh insana çox yaxın olanda, içəridə olanda xəyallar, məyusluqlar, peşmanlıqlar, tərəddüdlər altında basdırılmış olaraq qalır. Sonra daxildə onu itirmək hissi yaranır. Sonra o bütövlük və birlik hissini tapmaq üçün kənara baxırıq. Davamlı olaraq “Atımı oğurlayan harada və kimdi?” deyə soruşuruq. Bizdən soruşurlar ki, əfəndim, sənin budunun altındakı o məxluq nədir? Bəs bu at haradadır? Deyən igid kimi, can axtarırıq, mahiyyətimizi axtarırıq. Biz onu tapmağa çalışırıq. Ancaq insanlar olaraq biz çox vaxt axtardığımızı unuduruq. Nə axtardığımızı bilmədiyimiz zaman nə tapdığımızın fərqinə belə varmırıq. Axtarmağa davam edirik.
Lakin axtarış səyahətinin istiqaməti özünə/öz özünə tərəf olduqda, axtarış məmnunluq yaradır. Öz mahiyyətimizdən uzaqlaşmaq nəticəsində bizi depressiya, təşviş, təşviş, təlaş və narazılıq əhatə edir. Ancaq yeganə yol, yeganə səyahət ürəyə səyahətdir.
oxumaq: 0
