Səhiyyə Nazirliyinin statistikasına görə, ildə təxminən 9 milyon insan psixi və nevroloji xəstəliklərlə bağlı həkimə müraciət edir. Həm bu tətbiqlər, həm də antidepresanların istifadəsi hər il artır. Son 5 ildə antidepresan istifadəsi 27% artıb. Antidepresan istifadəsindəki artımın bir qismi şayiələr yolu ilə dərman istifadəsi ilə bağlı ola bilər ki, bunu özünü müalicə adlandırmaq olar, bəziləri isə psixoloji xəstəliklər haqqında məlumatlılığın və tətbiqlərin artması ilə əlaqədar ola bilər.
Depressiya. ümumi əhali arasında 10% tezliyi ilə hələ də ən çox yayılmışdır.xəstəliklər sırasındadır. Həyat boyu xəstələnmə riski kişilər üçün 10% (hər 10 kişidən biri), qadınlar üçün isə 20-25% (hər 4-5 qadından biri) təşkil edir. Bütün cəmiyyətlərdə kişilərdə depressiya iki dəfə çox olur. Xüsusilə 25 yaşdan sonra 18-44 yaş arası qadınlarda daha çox rast gəlinir. Gender fərqi 45-65 yaş arasında tədricən azalır. 65 yaşdan sonra qadınlara qarşı şanslar yenidən artır. Uşaqlarda depressiyanın yayılması 3-5% təşkil edir. Yeniyetmələrdə rastgəlmə tezliyi 15-20% arasında dəyişir. Uşaqlıqda zorakılıq depressiyaya gətirib çıxarır.
İntihar nəticəsində baş verən ölümlər 15-35 yaş arasında 3-cü ən çox görülən ölüm səbəbidir. Bilirik ki, son 45 ildə dünyada intihar nəticəsində ölümlər 60 faiz artıb. Hər il 1 milyondan çox insan intihar edərək ölür və intihar nəticəsində ölənlərin 70 faizinin depressiyaya düşdüyü məlumdur. Depressiyadan əziyyət çəkən insanların 15 faizi intihar edərək ölür. Bu rəqəmlər depressiyanın ciddi bir sağlamlıq problemi olduğunun və müalicə edilməli olduğuna dair ən mühüm sübutdur.
Böyük depressiya insanın ümumi sağlamlığının pisləşməsinə səbəb olur və həyat keyfiyyətini aşağı salır. Bundan əlavə, bu, hər hansı digər müşayiət olunan xroniki xəstəliklərin (ürək xəstəliyi, hipertoniya, diabet, nevroloji xəstəliklər kimi) müalicə kursuna və reaksiyasına mənfi təsir göstərir. Depressiya işçi qüvvəsinin və məhsuldarlığın itirilməsi və səhiyyə xərclərinin artması kimi ciddi maliyyə nəticələrinə səbəb olur. Ailə ünsiyyətinin pozulması və akademik müvəffəqiyyətin pisləşməsi depressiyada tez-tez rast gəlinən sosial problemlərdəndir.
Depressiya insanın emosional, koqnitiv (intellektual), davranış və fiziki sahələrinə təsir edir. Xəstənin ailəsinə və digər sosial həyatına da təsir edir. sosial bacarıq onların dəyərləri azalır. Şəxslərarası münasibətlər pozulur. Psixoloji sahədə də şəxsi məmnunluq, özünə inamla yerinə yetirmə qabiliyyəti, özünəməxsusluq hissi, təşəbbüskarlıq və avtonomiya azalır. Davranış sahəsində lənglik, introversiya, durğunluq, bəzən isə lazımsız narahatlıq və narahatlıq böhranları əlavə olunur. Bundan əlavə, depressiya insanın zehni fəaliyyətinə təsir edir, onun diqqətinə, yaddaşına və öyrənmə qabiliyyətinə təsir göstərir. Beləliklə, zehni problemi olanlar peşəkar həyatlarında uğur qazana bilmirlər və performans itkisi yaşaya bilərlər.
Depressiya üçün risk faktorları: Erkən valideyn itkisi, maddə və alkoqoldan sui-istifadə, narahatlıq pozğunluqları, qadın olmaq, aşağı sosial-iqtisadi səviyyə, ayrı yaşamaq, boşanmış olmaq, işsizlik, əvvəlki depressiya Son dövrlər mühüm həyat hadisələri, stress faktorları, şəxsiyyət quruluşu, uşaqlıq dövründə cinsi və ya fiziki zorakılıq, bəzi dərmanlar, tibbi xəstəliklər, hormonal dəyişikliklər depressiya riskini artıran əsas amillərdir
Antidepressant istifadəsi:
Cəmiyyətimizdə antidepresanların asılılıq və ya uyuşdurucu olduğuna dair inanclar, internetdə və ya sosial mediada dezinformasiya var. Heç bir elmi əsası olmayan bu izahatlardan təsirlənən və həqiqətən də antidepresanlara ehtiyacı olan ağır depressiya xəstələrinin bəzən tərəddüd etdiklərini, psixiatrla məsləhətləşməkdən qaçdıqlarını, depressiyanı aradan qaldırmaq üçün spirt və maddələrdən istifadə kimi üsullara əl atdıqlarını görə bilərik. Xəstəxanaya müraciətlər daha çox 40-60 yaş arasında olur. Depressiya xəstələrinin əhəmiyyətli bir hissəsi müalicəyə getmir. Ən inkişaf etmiş ölkələrdə belə, tibbi yardıma müraciət edən depressiya nisbəti 100 faiz deyil. Ölkəmizdə bu göstəricinin 20-30 faiz civarında olduğu təxmin edilir.
Müalicə olunan depressiya təkrarlana bilər. Xüsusilə;
Depressiya müalicəsi zamanı qalıq simptomların olması, əvvəllər depressiya keçirmiş şəxs, xroniki depressiya, ailədə əhval-ruhiyyə pozğunluqları, narahatlıq və depressiya ilə maddə istifadəsi kimi halların birgə baş verməsi və 60 yaşdan yuxarı depressiyanın başlaması təkrarlanan depressiya üçün nəzərdə tutulur.Daha çox risk daşıyır.
10 OKTYABR Ümumdünya Psixi Sağlamlıq Günü münasibəti ilə sağlam cəmiyyət və sağlam Qeyd etmək istərdim ki, hərtərəfli inkişaf etmiş nəsil ancaq ruhi və fiziki sağlamlığa bütöv və birlikdə müraciət etməklə mümkündür. 1992-ci ildən psixi sağlamlığın əhəmiyyətini vurğulamaq və bu mövzuda sosial maarifləndirməni artırmaq məqsədilə qeyd olunan Ümumdünya Psixi Sağlamlıq Gününün builki mövzusu “Dəyişən dünyada gənclər və psixi sağlamlığın qorunması”dır.
oxumaq: 0
