Öd kisəsinin funksiyası qaraciyərin istehsal etdiyi ödün saxlanması və konsentrasiyasıdır. Məşhur inancın əksinə olaraq öd kisəsində əmələ gəlmir.Yeməklər arasında (aclıq zamanı) çox az miqdarda öd onikibarmaq bağırsağa axır.Yeməkdən sonra öd kisəsi büzülür və saxladığı və konsentrə etdiyi ödün öd kisəsində yığılmasına şərait yaradır. bağırsaqlara axır. Mədədə parçalanan qida onikibarmaq bağırsaqda öd və pankreas fermentləri ilə qarşılaşdıqda həzm prosesi başlayır. Məlumdur ki, öd kisəsi xüsusilə yağlı yeməklərdən sonra otuz dəqiqə ərzində boşalır.
Ödün tərkibində müxtəlif miqdarda su, öd duzları, zülallar, yağlar, elektrolitlər və öd piqmentləri var. Öd daşlarını meydana gətirən əsas komponentlər xolesterin, öd piqmenti və kalsiumdur. Öd daşlarının əmələ gəlməsində; Öddə müəyyən miqdarda olan bu maddələrin nisbətinin dəyişməsi, öd kisəsinin nizamlı işləməsinə mane olan struktur xüsusiyyətləri, aclıq kimi faktorlar, bəzi qan xəstəlikləri, parazitar xəstəliklər, ürək qapaq xəstəlikləri, genetik meyl, rol oynayır.
Daşlar xolesterin, saf piqment, kalsium-piqment daşları kimi təsnif edilsə də, hər qrup adətən digərlərindən bəzilərini ehtiva edir. Daş növünün müalicəyə təsir etməkdə heç bir əhəmiyyəti yoxdur.
Digər şikayətlərlə ultrasəs müayinəsindən keçən və öd kisəsində daş aşkarlanan insanlarda həyatlarının sonrakı illərində hər hansı şikayətin yaranma ehtimalı. 20-50% olaraq bildirilmişdir. Bunların 20%-i həyati əhəmiyyət kəsb edir.
Öd kisəsi xərçəngi diaqnozu qoyulmuş xəstələrin 65-100%-də öd kisəsində daşlar da aşkar edilir. Öd kisəsində daş olan, lakin heç bir şikayəti olmayan insanlarda öd kisəsi xərçənginin inkişaf riski 1% ilə 15% arasında dəyişir.
Öd kisəsi xəstəliyinin ən çox yayılmış forması daşların blokada olmasıdır. öd kisəsində qan və ödün boşaldılmasının qarşısını alır.O, əsas öd axarına axın tıxandıqda baş verir (öd kolikası). Bu zaman qarının yuxarı sağ hissəsində fasilələrlə kramp kimi ağrılar ilk əlamətdir. Ağrı tez-tez sağ çiyinə və ya sağ çiyin bıçağına yayılır və adətən üç-dörd saat davam edir. Öz-özünə keçə bilsə də, təkrarlanmaya meyllidir.
Müalicə öd kisəsinin laparoskopik (qapalı) üsulla çıxarılmasıdır. Öd kisəsindəki daşların yaratdığı tıxanma qalıcı olarsa, öd kisəsi sürətlə genişlənir (hidropik öd kisəsi), ağrı isə qalıcı olur. İnfeksiya, ödem və öd kisəsinin öd yollarına təzyiqi nəticəsində yüngül sarılıq yarana bilər.
Öd yollarının infeksiyası (xolangit), öd kisəsinin irinlə dolması( ampiyem)< Öd kisəsinin perforasiyası, qaraciyər absesləri kimi həyat üçün təhlükə yaradan hadisələrin qarşısının alınması üçün ən uyğun yanaşma erkən cərrahi müalicədir.
Öd kisəsi daşları aşkar edilərsə və əməliyyata qərar verilirsə. xəstələrin 4 - 12%-ində (orta hesabla öd kisəsi daşı olan 100 xəstədən 8-də) əsas öd yollarında tək və ya çoxlu daşlar.
Ana öd yollarında daşlar ola bilər. kanal daxilində əmələ gəlir və ya öd kisəsindəki daşlar kanala keçdikdə baş verə bilər. Sarılıq bu daşların əsas öd axarını bağlaması və ödün bağırsağa axmasına mane olması nəticəsində yaranır. Mədəaltı vəzin kanalı əsas öd yolu ilə birləşərək bağırsağa açılır (bəzi insanlarda mədəaltı vəzi kanalı əsas öd axarıyla birləşərək bəzi insanlarda ayrıca kanallar kimi onikibarmaq bağırsağa açılır). Ümumi kanalın tıxanması həyat üçün təhlükə yarada bilən,pankreatit(mədəaltı vəzinin fermentləri ilə öz-özünə həzm olunması)adlanan çox daha ağır xəstəliyin inkişafına gətirib çıxarır. p>
MÜALİCƏ
Məlum olan ilk öd kisəsi əməliyyatı 1882-ci ildə Berlində alman cərrah Langenbuch tərəfindən edilmiş və xəstə 42 gün sonra xəstəxanadan buraxılmışdır.Cərrahiyyə texnikası, anesteziya və əməliyyat otağının şərtləri illər keçdikcə yaxşılaşıb. Laparoskopik cərrahiyyə sayəsində artıq xəstə əməliyyatdan sonrakı gün xəstəxanadan buraxıla bilər.
Laparoskopik xolesistektomiya(qapalı öd kisəsi əməliyyatı)ilk öd kisəsi əməliyyatından 104 il sonra, 1985-ci ildə Muhe tərəfindən təqdim edilmişdir.1986-cı ildə Almaniyada istehsal edilmişdir. Cərrahlar konqresində dünyaya tanıdıldı.1987-ci ildə Fransada Mauretin həyata keçirdiyi əməliyyatdan və elə həmin il tibb jurnallarında dərc edilən əməliyyatdan sonra bütün dünyada laparoskopik öd kisəsi cərrahiyyəsi getdikcə daha çox görülməyə başladı və 1990-cı ildən sonra , bir çox xəstəxanalarda açıq öd kisəsi əməliyyatını əvəz etdi.
Hər iki əməliyyatın məqsədi öd kisəsini çıxarmaqdır. Qapalı öd kisəsi cərrahiyyəsinin açıq əməliyyatla müqayisədə ən mühüm üstünlükləri:
- Qapalı əməliyyatda əməliyyatdan sonra daha az ağrı,
- Qapalı əməliyyatdan sonra yara infeksiyası riskinin az olması,
- Qapalı əməliyyatdan sonra daha qısa sağalma müddəti
(xəstələrin 90%-də iki gün xəstəxanada yatmaq kifayətdir),
- Qapalı əməliyyatdan sonra daha yaxşı estetik görünüşə sahib olmaq və işə erkən qayıtmaq imkanıdır. .
Laparoskopik xolesistektomiya; Öd daşı ilə bağlı ağrıları, daşlı və ya daşsız öd kisəsi iltihabı, öd daşı ilə bağlı pamkreatit, öd kisəsi polipləri 1 sm-dən böyük olan, öd kisəsi daşları olan, lakin şikayəti olmayan gənc xəstələrə və öd daşı olan diabet xəstələrinə hər yaşda təhlükəsiz şəkildə tətbiq oluna bilər.
Əməliyyat ümumi anesteziya altında aparıldığı üçün onun anesteziya riski olan xəstələrdə və ya əvvəllər müxtəlif qarın içi əməliyyatlar keçirmiş xəstələrdə tətbiqi cərrahın və xəstənin (eyni anesteziya riski) seçimindən asılıdır. açıq cərrahiyyə metodunda mövcuddur).
Qapalı öd kisəsi əməliyyatı keçirəcək xəstələr qan, sidik, qan biokimyası, EKQ, ağciyər rentgenoqrafiyası kimi əməliyyatdan əvvəl testlər edilərək əməliyyata hazırlanır, açıq cərrahiyyə metodunda olduğu kimi. Onlar əməliyyatdan bir gün əvvəl (və ya əməliyyatın səhəri) xəstəxanaya yerləşdirilə və əməliyyatdan bir gün sonra evə buraxıla bilərlər ki, əməliyyat rahat keçdi.
Texnikanın xüsusiyyəti 3 ədəd daxil etməkdir. böyük kəsik etmədən xəstənin qarnına parçalar.yaxud 4 dəlikdən daxil edilən alət və kamera vasitəsilə öd kisəsi kanalı və arteriyası bağlanaraq kəsilir və əvvəllər açılmış dəliklərdən birindən öd kisəsi çıxarılır. Çox az sayda xəstə(5%)də qapalı əməliyyat qərarı ilə əməliyyata başlamaq və kamera yerləşdirildikdən sonra açıq əməliyyata keçmək lazım ola bilər. Anatomiyanın bu əməliyyata uyğun olmaması və güclü yapışmaların olması kimi səbəblərdən ötəri üsul. Belə bir zərurət yaranarsa, əməliyyat xəstəni oyatmadan açıq üsulla həyata keçirilir. Qapalı əməliyyat keçirən xəstələr əməliyyatdan 8 saat sonra sərbəst şəkildə maye qidalar qəbul edə bilirlər və xəstələrin 95%-i təxminən bir həftə ərzində işə qayıda bilir.
Laparoskopik xolesistektomiya və öd kisəsinin açıq üsulla çıxarılması. üsul.Cərrahiyyə riskləri baxımından bir-biri ilə müqayisə edildikdə; Hər iki üsul üçün cərrahi əməliyyat riskinin eyni olduğu (1,5%) müəyyən edilmişdir, lakin qapalı cərrahiyyə üsulunun açıq cərrahiyyə üsulu ilə müqayisədə böyük üstünlükləri vardır. Bu əməliyyat cərrahlar tərəfindən xəstə üçün əlverişli kimi təsvir edilmişdir.
Əməliyyatın orta müddəti 45 – 60 dəqiqədir.
oxumaq: 0
