Bulimiya Nervoza, normal olaraq qısa müddətdə istehlak edilə bilən qida miqdarından daha çox istehlak edildiyi və sonra kompensasiya davranışının nümayiş olunduğu bir yemək pozuqluğudur (DSM-5, 2013). Yemək vərdişi hücumla başlayır və huşsuz və dayandırıla bilməz (DSM-5, 2013). Yemək hücumu zamanı xəstələr sanki boğulur və tıkanır kimi fəaliyyət göstərirlər və xəstə bu hücumdan utanır, buna görə də daha gizli yerlərdə yemək ehtiyacı hiss edirlər (Öztürk & Uluşahin, 2014). Xəstələr tək qaldıqları bir mühitdə yemək yeyərək, gizlənərək yemək yeyərək, dayandırmalı olduğunu bilsələr də dayana bilməyib, yeməkləri hücum şəklində yeyərək və sonra işlətmə dərmanları istifadə edərək bu kalorilərdən xilas olmağı hədəfləyirlər. , qusma və həddindən artıq məşq (Öztürk & Uluşahin, 2014). Qusma, oruc tutmaq, müxtəlif dərmanlara müraciət etmək, dərmanlardan davamlı istifadə etmək kimi kompensasiyaedici davranışların həftədə ən azı bir dəfə baş verməsi şərti ilə üç ay ərzində davamlı olaraq müşahidə edilməsi diaqnoz üçün zəruridir (DSM-5, 2013). İnsan yeməyi yemək istəməsə belə, özünə kömək edə bilmir və yeməyin gigiyenası və görünüşü önəmli deyil, hətta xəstə yediyini qusub yeməyə davam edə bilər (Öztürk & Uluşahin, 2014). Hücum bitdikdən sonra insan özündən iyrənir, bəzən yemək-içmək tapa bilməyəcəyi və yeməyini gizlətmək məcburiyyətində qalacağı panikasına düşə bilər (Öztürk & Uluşahin, 2014). Prinsipcə nəzərdən keçirildikdə, binge davranışını dayandıra bilməmək və ondan qurtulmaq üçün sonrakı səydir (Öztürk & Uluşahin, 2014). Uzun müddətli pəhrizlərdən sonra heç bir nəticə alınmasa da, bulimiya baş verə bilər və insan depressiyaya meyllidir (Ercan, 2014). Ancaq AN diaqnozu qoyulacaq simptomları göstərmir, həddindən artıq hücumdan sonra ətraf mühitə reaksiya verirsə, öz-özünə qapanma və tək yemək davranışı müşahidə olunur (Ercan, 2014). Hücum anları orta hesabla 1-2 saat davam edir və qusma səbəbiylə; Diş minasının funksiyalarında çürüklər, əl və beldə sümük dəyişiklikləri görülür (Ercan, 2014). Çəki kursu dəyişir, bəzi hallarda qusma, bəziləri isə işlətmə davranışı göstərir (Ercan, 2014). Toxluq hissində azalma olur, hücumdan sonra təəssüf hissi ilə kompensasiya edici davranışlar meydana çıxır (Ercan, 2014). Çıxarma davranışını göstərən hallarda qarın ağrısı , yemək borusu zədələnməsi, diş minasının aşınması, parotid böyüməsi, ürək xəstəlikləri ilə qarşılaşa bilər (Ercan, 2014). Güzəştli davranışın tezliyinə görə; yüngül, orta, ağır və ekstremal səviyyələr (Öztürk & Uluşahin, 2014). Fizioloji olaraq xəstəlik fiziki olaraq başa düşülmür, gözlənilən çəkidə, bəzən hətta gözlənilən kilonun da üzərində olduğu görülür (Öztürk & Uluşahin, 2014). Qadın xəstələrin əksəriyyətində menstrual sikldə pozulma və ya menstruasiya edə bilməmə müşahidə edilir və aparılan araşdırmalara uyğun olaraq hormonal LH səviyyələrində əhəmiyyətli bir azalma aşkar edilmişdir (Öztürk və Uluşahin, 2014). Beyin görüntüləməsi araşdırıldığında, içi boş boz və ağ maddənin, beyin strukturunda büzülmə və mədəcik genişlənməsinin olduğu müəyyən edilmişdir (Öztürk və Uluşahin, 2014). Bütün cəmiyyətlərdə qadınlarda görülmə tezliyi kişilərdən 10 dəfə çoxdur və bu qadın hallarında ən çox rast gəlinən qrup universitet tələbələridir (Öztürk və Uluşahin, 2014). Uzun müddətə yayılan xəstəlikdə inkar ön plandadır və xəstə bunu qəbul etmir, zaman zaman hücumlar yaşayır, digər patoloji xəstəliklərə səbəb ola bilər, siqaret, spirt və maddə istifadəsinə səbəb ola bilər və belə hallarda depressiya müşahidə edilir (Öztürk və Uluşahin, 2014). Bulimiya sinirozunun necə tetiklendiği və ortaya çıxma səbəbi müəyyən edilməsə də, bəzi ekspertlər bunun təkrarlanan atipik depressiya ola biləcəyini iddia edirlər (Öztürk & Uluşahin, 2014). Beyin quruluşundakı hipotalamusun aclıq və toxluq tarazlığını saxlaya bilmədiyi irəli sürülən fərziyyələrdən biridir. Cinsi zorakılıq və ya travmatik vəziyyətlə qarşılaşma nəticəsində xəstəlikdən əziyyət çəkənlər də var (Öztürk & Uluşahin, 2014). Bir çox hallarda müalicə zamanı geri dönüşlər yaşanır, dərman və psixoterapiya müalicələri var (Öztürk & Uluşahin, 2014).
Koqnitiv davranışçı terapiyaya görə davranışımıza təsir edən amil düşüncələrdir (Özcan və Çelik, 2017). O, nəzəri əsaslarını koqnitiv psixologiyadan və öyrənmə, problem həllindən götürür dağ (Özcan və Çelik, 2017). Sosial mühiti və inkişaf kursunu ehtiva edən insanın düşüncələrinə və əks olunan davranışlarına diqqət yetirir (Özcan və Çelik, 2017). Müalicə üsulu olan davranışçılıq 1970-ci ildə idrak nəzəriyyəçiləri Ellis və Bek tərəfindən irəli sürülüb, 1960-cı illərdə Pavlovun əsasını təşkil etdiyi klassik şərtləndirmə ilə (Özcan və Çelik, 2017). Bek tərəfindən xəstənin problemlərini aradan qaldırmaq üçün tətbiq edilməyə başlandı.Bek üçün hadisələri anlamaq çox faktorludur (Öztürk & Uluşahin, 2014). O, emosiyanı dörd əsas üzərində qoyur; kədər, narahatlıq, sevinc və qəzəb (Öztürk & Uluşahin, 2014). Patoloji reaksiya olaraq gördüyü xəstəliklər dörd duyğunun pisləşməsindən qaynaqlanır, onun üçün psixoloji pozğunluqlar insanın gələcək narahatlığında duyğuların qarışmasıdır (Öztürk & Uluşahin, 2014). Onun yaratdığı idrak sxemləri var və nəzəriyyədəki sxemlər uşaqlıqda formalaşmağa başlayır və insanlar sxemlərdən xəbərsiz olurlar və hadisələri yaşadıqları zaman onunla qarşılaşırlar (Öztürk & Uluşahin, 2014). CBT üç mərhələdən ibarətdir; ilkin mərhələ birinci mərhələdir və xəstənin simptomları müəyyən edilir, terapiya prosesi xəstə ilə paylaşılır, xəstənin koqnitiv və emosional vəziyyətləri müəyyən edilir, daha sonra orta mərhələ ikinci mərhələdir, xəstənin simptomlarını azaltmaq üçün müalicə prosesinə başlanır. , xəstə müşahidə edilir (Özcan və Çelik, 2017). Dava təkrar və təkrara qarşı hazırlanır.Üçüncü mərhələdir, müsahibələr azaldılır və xəstə üzərində məsuliyyət başlanır, əlavə seanslar əlavə edilə bilər (Özcan & Çelik, 2017). Terapiya metodunda terapevt hadisə ilə aktivdir və hadisənin mənfi cəhətlərini reallaşdırmaq məqsədi ilə müsbət münasibət qurmağa çalışır (Öztürk & Uluşahin, 2014). Fərqli rakurslardan bir baxış təqdim etməyə çalışılır, uşaqlıq hekayələri alınır ki, insanın sxematik quruluşları başa düşülməyə çalışılır (Öztürk & Uluşahin, 2014). Gündəlik həyat dincəlir, bəyəndiyi və bəyənmədiyi məqamlar üzərində qərarlar verilir, işə ev tapşırığı verilməyə başlanır, ümumiləşdirmələr öyrənilir (Öztürk & Uluşahin, 2014). Ambulator xəstələrdə ev tapşırıqlarına vaxtın ayrılması Yataq xəstələri üçün demək olar ki, hər gün həftədə bir və ya iki dəfə müsahibələr aparılır (Özcan və Çelik, 2017). CBT-də ən çox istifadə edilən üsul ev tapşırığıdır.Burada məqsəd əvvəlcə davanın həyat tərzini anlamaq və hadisəni tanımaq olsa da, sonrakı günlərdə insanın həyatına təsir edəcəyi və gündəlik həyatına təsir edəcəyi gözlənilir (Soylu & Topaloğlu, 2015). Ev tapşırıqlarında xəstə öz vəziyyətini müşahidə edir; Fəaliyyətin gedişatı, gündəlik həyatda düşüncələrini qeyd etmə və öz-özünə qarşı-qarşıya gəlmək olar (Soylu & Topaloğlu, 2015). Müsbət bir terapiya üsuludur, əgər xəstə ev tapşırığını tələb etdiyi kimi yerinə yetirirsə, sağalmayanlara nisbətən daha sürətli olur (Soylu & Topaloğlu, 2015).
Bulimiya üçün müalicə nöqtəsində ilk növbədə xəstənin kompensasiya edici davranışlarını, anormal qidalanma vərdişlərini və bədən imicini qavrayışını dəyişməyə yönəldilməlidir (Erol və Yazıcı, 1999). Hər şeydən əvvəl, terapevt-xəstə münasibəti müsbət olmalı və xəstəyə məlumat verilməlidir (Erol və Yazıcı, 1999). Müalicə nöqtəsində diqqət indiki və gələcəyə yönəldilir və əvvəlcə xəstəliyin müalicə kursu hadisəyə izah edilməlidir (Erol və Yazıcı, 1999). Cari və gələcəyə yönəlmiş müalicə nöqtəsi yarı strukturdur, 20-yə qədər müsahibə götürə bilər və 6 aya qədər davam edə bilər (Maner və Aydın, 2007). İnsanın bilişsel planlaşdırılması məqsədəuyğundur və verilən ev tapşırığında özünə aid məqamlar haqqında məlumat əldə etmək məqsədi daşıyır (Maner və Aydın, 2007). Yemək və pozğunluq arasındakı vəziyyət xəstəyə izah edilir, xəstələrdən hücum anı haqqında məlumat alınır və qeyd aparılır (Erol və Yazıcı, 1999). Sonra idrak diqqəti gəlir; Binge yeməyə müqavimət göstərmək və kompulsiv pəhrizlərə son qoymaq üçün alternativ mübarizə üsulları hazırlanır (Erol və Yazıcı, 1999). Verilmiş ev tapşırıqlarının nümunələri; Mümkün qədər qusma davranışını təxirə salmaq və bu prosesin inkişafını qələmə almaq, sosial mühitində hansı subyektlərdə mükəmməllikçi kimi davrandığını və bəyənilməyə meylli olduğu barədə bu düşüncəyə sahib olduğu vaxtı qeyd etmək sosial mühitində, həddindən artıq yemək hücumu baş verdikdən sonra nə hiss etdiyi və bu hücumun hansı hallarda baş verdiyi. Bulimiya xəstələrinə gündəlik yemək cədvəli yaratmaq, yemək istəyini qeyd etmək və ya əhval dəyişikliyindən çıxmaq kimi ev tapşırığı verilir və maarifləndirməyə çalışılır (Okumuş, et al., 2018). Hücum anlarını, çəkisini və bədən duruşunu qiymətləndirmək və zehniyyəti dəyişdirmək üçün hadisəyə fokuslanması istənilir (Erol və Yazıcı, 1999). Xəbərdarlıq əldə edildikdə, rifah vəziyyətini qorumaq və hücumların qarşısını almaq məqsədi daşıyır (Erol və Yazıcı, 1999). Sonrakı dövrlərdə kilo alma və yemək vərdişləri normallaşdıqda bunun təkrarlanmaması üçün araşdırmalar aparılır (Okumuş, et al., 2018). Bu terapiya üsulu ən az dərmanlar qədər təsirlidir və əgər xəstə terapevt tərəfindən təyin olunan kursu izləsə, çəki, davranış və fiziki görünüşdə dəyişikliklər müşahidə olunur (Erol və Yazıcı, 1999).
oxumaq: 0
