Uşaqlarda Eşitmə İtkisi

Şəxslərarası ünsiyyətdə ən çox istifadə olunan vasitə nitqdir. Körpələr ətrafdakıları eşitməklə danışmağı öyrənirlər. Normal eşitmə ilə normal nitq inkişafı mümkündür. Eşitmə itkisi körpələrin danışmağı öyrənməsinə və buna görə də dil öyrənmə qabiliyyətinə mənfi təsir göstərir. İtkinlik dərəcəsi artdıqca onun nitqə təsiri artır və nitqin anlaşıqlılığı getdikcə azalır, eyni zamanda müəyyən səviyyədən yuxarı eşitmə itkisi zamanı nitq kortəbii şəkildə öyrənilə bilməz.

Keçilən enerji olan səs. hava vasitəsilə ətraf mühitdən qulaqcıq vasitəsilə toplanaraq xarici eşitmə kanalına ötürülür.Qulaq pərdəsindən keçərək qulaq pərdəsinə təzyiqin təsiri ilə vibrasiya yaradır və bu titrəmə qulaq pərdəsindən daxili qulağa ötürülür. orta qulaq sümükcikləri. Buradakı sinir hüceyrələrində mexaniki enerji elektrik enerjisinə çevrilir və eşitmə siniri vasitəsilə beyinə ötürülür.

• 20-25 dB – 0%

• 30 – dB – 8%

• 35 – dB –

• 45 – dB – 30%

• 55 – dB – 45%

• 65 – dB – 60%

• 75 – dB – 75%

• 85 – dB – 90%

Müxtəlif səslərin enerjiləri da fərqlidir, xüsusilə “s, z, “p, t” kimi samitlər çox aşağı enerjiyə malikdir və 30 dB yüngül eşitmə itkilərində belə eşitmək çətinləşdiyindən nitq pozğunluğu yaranır. Nitqi öyrəndikdən sonra meydana gələn itki hallarında, bu səslər eşidilməsə belə, beyindəki boşluqlar dolduğu üçün nitq təsirlənməyə bilər. Yeni öyrənmə dövründə olan körpələr yalnız bütün səsləri düzgün və aydın eşitdikləri halda düzgün danışmağı öyrənə bilərlər.

Körpələrdə hiss olunmayan və düzəldilməyən eşitmə itkiləri nitq və nitq gecikməsinə, nitq pozğunluğuna, emosional və sosial problemlərə səbəb olur. problemlər və məktəb müvəffəqiyyətinin azalması. Diaqnoz gecikdikcə mənfi nəticələr də artır. Bu səbəbdən eşitmə qabiliyyətini itirmiş körpələrdə mümkün qədər tez düzəldici tədbirlər görülməlidir.

Nitq inkişafı

Normal eşitmə qabiliyyəti olan körpə;

• Altı həftədə insan səsinə fərqli reaksiya verməyə başlayırlar.
• Altı aylıq olanda dili parça-parça yaddaşına yazmağa başladı,
• Birinci ildə o O, daxil olan səs stimullarını və dili öyrənir, söz və cümlələri anlamağa başlayır,
• Bir yaşından sonra söz ehtiyatı baxımından müəyyən səviyyəyə çatır və danışmağa başlayır.

Birinci il ərzində.Eşitmə yolları boyunca beynin müxtəlif nahiyələrindəki sinir hüceyrələri yetişir və eşitmə qıcıqlarına paralel olaraq beyindəki sinir hüceyrələri ilə eşitmə ilə əlaqəli bölgələr arasında çoxlu yeni sinir əlaqələri yaranır. Eşitmə qıcıqlarını eşitməmək də bu nevroloji inkişafı pozur və itkini əvəz etməkdə gecikmə geri dönməz problemlərə səbəb ola bilər. Bu səbəbdən eşitmə itkisi mümkün qədər tez aşkar edilməli və eşitmənin düzgün inkişafı, buna görə də uyğun üsulla nitq və dil təmin edilməlidir.

Eşitmə itkisinin dərəcəsi

Yetkinlərdə 20 dB-ə qədər eşitmə səviyyəsi Normal hesab edilsə də, körpələrdə və uşaqlarda 15 dB-dən yuxarı eşitmə səviyyəsi eşitmə itkisi kimi qəbul edilir.

Eşitmə ilə bağlı dil inkişafına təsir edən əsas amillər;

<

İtkin dərəcəsi,

İtkin növü və onun tezliyi,

İtkin irəliləməsi,

Diaqnoz vaxtı,

Müalicəyə başlama vaxtı,

Təlim alındı,

Uşaq intellekti,

Ailə yanaşması.

Çox Yüngül Eşitmə İtkisi (15-30 dB)

Nitq və dilə az təsir edir, yüngül dil gecikməsinə, yüngül nitq pozğunluğuna və yüngül öyrənmə çətinliklərinə səbəb olur. Bunun məktəb dövründə diqqətin yayınması və dərslərdə uğursuzluq kimi nəticələri ola bilər. Saitləri asanlıqla eşidə bilsələr də, "S, Z" kimi samitləri eşitməkdə çətinlik çəkirlər. Bu səviyyədəki itkilər nəzərə çarpmaya bilər.

Yüngül eşitmə itkisi (30-50 dB)

Bütün səsləri eşitməkdə çətinlik çəkirlər, deyilənləri tam başa düşmək üçün cihaza ehtiyac duyurlar. . Danışıqda gecikmə, dil inkişafında gecikmə, nitq pozğunluğu, öyrənmə çətinliyi ola bilər. Söz ehtiyatı məhdud olaraq qalır, cümlələrdə səhvlər edir.Nitqini başa düşmək çətindir.

Orta Eşitmə İtkisi (50-70 dB)

Nitq və dil köməksiz inkişaf edə bilməz. Cihazın erkən tətbiqi və xüsusi təlim tələb olunur. Ciddi nitq problemi var.

Dərin-Dərin Eşitmə İtkisi (70 dB-dən yuxarı)

Cihaz olmadan onlar səsləri eşidə bilməzlər. Onun ciddi nitq və dil problemləri var. Nitqdəki ritmi dərk edə bilmirlər. Öyrənmə problemi ciddidir, xüsusi təhsil almadan dil öyrənə bilmirlər. Onların nitqi monotondur.

Diaqnoz

Yeni doğulmuş və körpələrdə eşitmə itkisi 1000 diri doğulandan 1-3-də müşahidə olunur. Eşitmə itkisi riski altında olan körpələrin yalnız təxminən yarısı müayinələrdə uyğun zamanda təsbit edilə bilir. Həyatın ilk 3 ayı ərzində itkiləri aşkar etmək və ən geci 6 aya qədər eşitmə qabiliyyətini uyğun üsulla təmin etmək çox vacibdir.

Yenidoğulmuşlarda eşitmə skrininq protokolları getdikcə daha çox yayılmaqdadır. Bu sahədə diaqnostika və vaxtında müalicə nisbətlərini artırmaq üçün mama, pediatr, ailə həkimi, tibb bacısı və mamaların və cəmiyyətin mövzu ilə bağlı məlumatlılığının artırılması lazımdır. Baxmayaraq ki, bütün yeni doğulmuş körpələrdə eşitmə skrininqi aparılmalıdır, lakin xüsusilə bəzi risk faktorları olduqda eşitmə çox diqqətlə qiymətləndirilməlidir.

Bunlar;

Yeni doğulmuş dövrdə (0- 28 gün)

 Ailədə uşaqlıqda eşitmə qapağı olanlar

 Hamiləlik zamanı məxmərək, sifilis, toksoplazma, sitomeqalovirus, herpes virus infeksiyası

 Qulaq anomaliyaları, baş anomaliyaları

 1500 qramdan aşağı doğum çəkisi

 Transfuziya tələb edən neonatal sarılıq

 Eşitmə itkisinə səbəb olduğu bilinən dərmanların istifadəsi hamiləlik zamanı

 Menenjit tarixi

 Beş gündən çox süni nəfəs aparatında olma tarixi

 Doğuş zamanı çox aşağı APGAR skoru

 Eşitmə itkisi ilə müşayiət olunan sindromların əlamətləri və simptomlarının olması

    29 Gündən 2 yaşa qədər təkrar qiymətləndirmə tələb edən hallar

 Eşitmə itkisi şübhəsi uşaq, nitq və dil gecikməsi

 Menenjit kimi eşitmə qabiliyyətinə təsir edə biləcək xəstəlikdən əziyyət çəkənlər

 Ağır kəllə-beyin travması

 Sindromların simptomları eşitmə itkisi

   Eşitmə itkisinə səbəb olduğu bilinən dərmanlarla müalicə tarixi

 Çox tez-tez və ya 3 aydan çox orta qulaqda maye yığılması

&n çay qaşığı; 29 gündən 3 ilə qədər 6 aydan bir müntəzəm müayinə tələb edən hallar

 Ailədə irsi eşitmə itkisi

 Uşaqlıqdaxili infeksiyalar (məxmərək, sifilis, Herpes və s.)

 Eşitmə sinirini tuta bilən nevroloji xəstəliklər

Eşitmə itkisinin təsnifatı

Keçirici tip və Sensorineural tip

İrsi (70%) sindromla əlaqəli deyil)

• anadangəlmə

• Qazanılmış

Qeyri -irsi

• anadangəlmə

• Qazanılmış

İrsi olmayan səbəblər eşitmə itkisi:

İnfeksiyalar

• Rubella

• Qızılca

• Kabakulak

• CMV

• Çiçək poliomieliti

• Herpes

Doğuş zamanı baş verən səbəblər

Sarılıq (yüksək bilirubin)

Ototoksik dərmanlar və eşitməyə təsir edən kimyəvi maddələr

Travmalar

Səs-küy

Məxmərək: Qalıcı toxunulmazlıq qoymur, hamiləlikdən əvvəl peyvənd edilməsi tövsiyə olunur.

Kabakulak: Ən çox rast gəlinən səbəbdir. uşaqlıqda sensorinöral eşitmə itkisinin 80%-i bir qulağa təsir edir.

Toksoplazma: Parazitar ev heyvanları ilə təmasda olur. 90% hallarda doğuş zamanı heç bir simptom yoxdur. Eşitmə itkisi baş verir.

Menenjit: Sonrakı eşitmə itkisinin ən çox görülən səbəbidir. H. Qrip ən çox rast gəlinən faktordur.

Eşitmə İtkisinin Diaqnozu

Tarix

• Ailə tarixi

• Hamiləlik tarixi: Eşitmə orqanı 3-20. Həftə ərzində baş verir. Bu dövrdə infeksiyalar xüsusilə vacibdir.

• Doğum hekayəsi

• Uşağın tarixi: Əvvəlki xəstəliklər, travmalar, istifadə edilən dərmanlar

Müayinə: Xarici qulaq və orta qulaq problemlərinin diaqnozunda vacibdir.

Eşitmənin qiymətləndirilməsi

Səsə reaksiya

• Atlama (Moro refleksi): 85 dB-dən yuxarı səs çıxarmaq üçün qol və ayaqlarda hərəkət şəklində meydana gələn refleksdir. Dörd aydan sonra azalır.

• Yanıb-sönmə: Yenidoğulmuşlarda belə yüksək səslər verildikdə yanıb-sönmə olur

• Hərəkətlərdə fasilə səslə

  p>

• Səs gələn tərəfə baxanda: 6-9 ay

• Ada reaksiya: 10 ay

• Şifahi əmr reaksiyası: 12 ay

Eşitmə Testləri

Subyektiv testlər

• Oyun audiometriyası: 3,5 yaşdan sonra daha sonra edilə bilər

• Audiometrik: 5 yaşından sonra

Obyektiv testlər

• Timpanometriya

• Akustik reflekslər

• Beyin sapı audiometriyası (BERA)

• Avtoakustik emissiyalar (OAE)

Laboratoriya Testləri

• Qan testləri: İnfeksiya araşdırması

• Genetik testlər

• Vestibulyar testlər

Radioloji qiymətləndirmələr

p>

Yeni Doğulan Eşitmə Skrininq Protokolu

Məqsəd: İlk 3 ay ərzində eşitmə itkisini aşkar etmək və ən geci 6 aylıq yaşda cihaz tətbiqinə başlamaq. Bütün yeni doğulmuş körpələr protokol çərçivəsində qiymətləndirilməlidir.

Normal Mühitdəki Körpələr üçün Protokol

• 24-48 Saatda: Avtomatik Akustik Emissiya ilə eşitmənin yoxlanılması (OAE) skrininq testi
  • Bu testdə müsbət cavab almayan körpələrdə: 1-ci ayda yenidən OAE skrininq testi
  • Uşaqlarda ilk ayda skrininq testində müsbət cavab almayın: 2-ci ayda yenidən OAE skrininq testi
  • İkinci ayda testdən müsbət cavab olmadıqda: Diaqnostik test paneli:
    • Timpanoqramma + Beyin sapı audiometriyası (ABR) + Keçici evokasiya edilmiş avtoakustik emissiya (TEOAE)

  Neonatal Reanimasiya Xidmətinə Qəbul Edilən Körpələr üçün Protokol

  • Boşalmadan əvvəl: ABR skrininq testi
  • Bu testdən müsbət cavab almayan körpələr üçün: 1-ci ayda Diaqnostik ABR testi
  • Körpələrdə yenidən müsbət cavab vermədi: 3-cü ayda diaqnostik test paneli

  _{oxumaq: 0}