Depressiyaya düşən xəstə onu tükəndirən dərd yığınının altında qalıb. Keçmiş təcrübələr, fizioloji problemlər, ətraf mühitin stresləri və şəxsi xüsusiyyətlər kimi bir çox amillər psixoloji proseslərə təsir göstərir. Bu prosesdə görə bilərik ki, insan ya düşdüyü depressiyadan qurtulmaq üçün bir az ümid edir, ya da öz resurslarına inamı azaldığı üçün mübarizə aparmağa güc tapa bilmir və bəlkə də mümkün dəyişikliklərdən qaçır.
Vəziyyəti Koqnitiv Davranış Müalicəsi baxımından qısaca qiymətləndirsək, bu depressiyadır.Xəstənin düşüncə tərzi 'idrak üçlüyü' adlanan üç ayrı sahə ilə bağlı koqnitiv təhrifləri ehtiva edir. Bu sahələr insanın özü haqqında mənfi düşüncələri, ətraf mühit və öz təcrübələri haqqında mənfi düşüncələri və gələcəklə bağlı mənfi düşüncələri kimi sıralana bilər. Mənfi düşüncələr o qədər güclü olur ki, insanın əhval-ruhiyyəsi və motivasiyası böyük təsirlənir.
Depressiv proses zamanı özünü dəyərsiz, çarəsiz və qeyri-adekvat hiss etmək kimi altında yatan gizli bilişsel sxemlər son dərəcə aktivləşir. Hadisələri qiymətləndirərkən insan mənfini seçmək üçün zehni filtrdən istifadə edir. İnsanda depressiya əlamətləri getdikcə aydınlaşmağa başlayır. İnsanın uğursuzluğa məhkum olduğuna dair güclü inam ona fayda verəcək bir hərəkət etsə belə, bunun nəticə verməyəcəyini və hərəkətlərinin getdikcə azaldığını düşünməsinə səbəb olur. Mənfi düşüncələrinin şiddətindən xilas ola bilməyən fərd bir tərəfdən həyatındakı hərəkətləri azaldır, digər tərəfdən də davam etdirdiyi hərəkətlərdən lazımi həzzi ala bilmədiyi üçün daha da geri çəkilir. Hərəkət etmək bədbəxtliyə səbəb olduğundan, xəstə həyat enerjisini daha qənaətlə istifadə etmək üçün iqtisadi rejimə keçir və hərəkətsiz qalır və öz bədbəxtliyini yaşamağa davam edir.
Koqnitiv Davranış Terapiyası araşdırıcı psixoterapiya modelidir. Depressiya müalicəsində xəstənin depressiv prosesə necə girdiyi ortaq şəkildə çalışılaraq müzakirə edilir. Məqsəd xəstənin ətalətinə müdaxilə etmək və ona uyğunlaşa biləcək dərəcədə sadə fəaliyyətlərlə onu tədricən həyata inteqrasiya etməkdir. Psixoterapiya zamanı xəstə onu depressiyaya salan hadisə ilə bağlı mənfi düşüncələrini tədricən itirir. O, özünü nə dərəcədə məşğul etdiyini dərk edir. Psixoterapiyanın əhəmiyyətli nöqtələri, insanı narahat edən hadisələri təkrar-təkrar düşünməklə hadisəyə aid edilən mənaların necə təhrif olunması, insanın həyatını məşğul edən neqativ düşüncələrdən uzaq durması, düşüncənin dağıdılması kimi məsələlərdir. Ən mühüm məqsəd, xəstənin müalicədən sonra depressiya əlamətlərinin nə vaxt təkrarlandığını anlaya bilməsi və öyrəndiyi üsullarla öz terapevti kimi çıxış edərək depressiv dövrlərin təkrarlanmasının qarşısını almaqdır.
oxumaq: 0
