Travma mənəvi cəhətdən idarə edə bilməyəcəyimiz bir duyğuya məruz qalır. Dözüm edə bilməyəcəyimiz ağrılara məruz qaldıqda fiziki reaksiyamız huşunu itirir, mənəvi reaksiyamız isə donur.
Bizim sağ qalmaq üçün üç strategiyamız var. Döyüşməyə gücünüz varsa döyüşün, qaçmağa vaxtınız varsa qaçın, döyüşməyə gücünüz yoxdursa və qaçmağa vaxtınız yoxdursa donun. Bu, təbiətdəki bütün canlıların sağ qalma strategiyasıdır.
Qəza, ölüm, təcavüz, zorakılıq kimi yüksək mənəvi duyğulara məruz qaldıqda beynimizdə yüksək adrenalin və stress hormonları ifraz olunur. . Bu hormonlar yaşadığımız hadisənin beynimizdə qalıcı olaraq qeyd olunmasına səbəb olur. Biz buna ütüləmə effekti deyirik. Başqa sözlə, travma zamanı yaşadığımız duyğular beynimizdə ömür boyu davam edəcək qalıcı zədələnmələrə səbəb olur.
Travmaya nə qədər gənc məruz qalırıqsa, travmadan aldığımız psixoloji ziyan da bir o qədər çox olur. Beləliklə, 3 yaşında zorakılığa məruz qalırsa, bu, 10 yaşında zorakılığa məruz qalmasından daha çox təsir edir. Yaxud 5 yaşında anası ölürsə, 13 yaşında onun ölümü ona daha çox təsir edir. Yəni yaş azaldıqca psixoloji zədələnmə də artır.
Beynimiz 3 yaşa qədər olan xatirələri xatırlamır, 3 yaşa qədər olan xatirələr bədən yaddaşına yazılır. Beynimizdə xatirələrdən məsul olan bir neçə bölgə var ki, onlardan biri də hipokampusdur. Hipokampus 3 yaşa qədər inkişaf etmədiyi üçün üç yaşa qədər yaşanan travmalar bədən yaddaşında qeyd olunur. Yetkin olanda başınız ağrıyır, məsələn, baş ağrısı uşaqlıqda alovlanan travmanın nəticəsidir. Amma bizim şüurlu hissəmiz bunu bilmir. Bu gün uşaqlıqda yaşadığımız mənfi duyğuya məruz qaldığımız zaman bu, çarəsizlik, dəyərsizlik, tənhalıq ola bilər, uşaqlığımızda bu duyğularla bağlı yaşadığımız xatirələr şüuraltımızda alovlanır. Bu gün tibbdə səbəbləri bilinməyən bir çox xəstəliklərin əsasını 3 yaşdan kiçik travmalar təşkil edir.
Beyin inkişafımızın 80 faizi 6 yaşa qədər tamamlanır. Deməli, 0-6 yaş arası çox kritik bir dövrdür. Bu dövrdə yaşanan neqativ xatirələr insanın həyatına konkret üzərində yazı yazmaq kimi təsir edir.
Travmatik xatirələrin beyində qeydə alınması digər xatirələrdən fərqlidir. Travmatik xatirələr beyindəki digər xatirələrlə birləşdirilə bilməz. Ona görə də kənarda � Bir qabda olduğu kimi bir yerdə dayanır. Bu məlumat və duyğular digər xatirələrlə inteqrasiya olunmadığı üçün gündəlik həyatımızda heç bir səbəbi olmayan narahatlıq, ağrı, qorxu, təşviş, narahatlıq, boşluq, bədbəxtlik kimi hisslərin yaranmasına səbəb olur.
ARZULAR.
Travmatik xatirələr yuxularda da fərqli şəkildə görünür. Neyrofizioloji olaraq bizim yuxu fazamız hər saat yarımda bir neçə dəqiqə yuxu görməkdən ibarətdir. İlk dəfə yatanda fiziki yorğun olduğumuz üçün daha az yuxu görürük. Bədən istirahət etdikcə yuxu görmə sürəti artmağa başlayır. Travmatik yuxularla bağlı araşdırmalar göstərir ki, yuxu görmədiyimiz bir saat yarım ərzində travmatik xatirələrin fraqmentlərinə məruz qalırıq. Ümumiyyətlə kabus dediyimiz yuxular insana canlı və reallıq hissi verir. Bir insan yuxu görərkən əslində ağlaya və qışqıra bilər. Travmatik xatirələr tez-tez yuxularda təkrarlanır. Eyni yuxunu canlı və real və müntəzəm olaraq görə bilərsiniz. Buna görə də, travma yaddaşı yuxusu beyində fərqli şəkildə görünür.
TRAVMA TƏSİL GÜVƏN HİSSƏSİNİ POZURUR
Dünyada özümüzü təhlükəsiz hiss etmək, dünyada qazandığımız hissdir. baxıcı, yəni ana ilə həyatın başlanğıcında qurduğumuz münasibət. Travmaya məruz qalan insanın təməl güvən hissi pozulur.Məsələn, uşaqlıqda zorakılığa məruz qalan insanın insanlarda və dünyada güvən hissi pozulur. Uşaqlıqda fiziki zorakılığa məruz qalan insan bütün insanların zərərli olduğunu hiss edərək həyatına davam edir. Buna görə də uşaqlıqda başqa insanlar tərəfindən işgəncəyə və ya təzyiqə məruz qalan insanlar dünyaya və insanlara olan inam hissini itirirlər.
Əsas etibar anlayışındakı dərin çat, insanın yaxın münasibətlər qurmasına mane olur. . Bununla belə, travmatik hadisənin yaratdığı qorxu, narahatlıq və günahkarlıq hissləri qoruyucu bağlanma ehtiyacını gücləndirir. Buna görə də travmatik insanlar narahat olaraq başqalarına yapışmaq və tənhalıq hissləri arasında tərəddüd edirlər.
Baxıcılardan biri uşağa zərər vurarsa, uşağın özü haqqında təhrif etməsinə, məsələn, təqib etməsinə səbəb olur. , döyülməsi, qorxudulması, alçaldılması.
BÜTÜN OLMA
Beynimiz həzz prinsipinə uyğun işləyir. Zövq varsa Qaç, ağrı varsa, qaç. Buna görə də yaşadığımız ağrılı duyğulardan qaçmaq və həmişə yaxşı hiss etmək istəyirik. Ona görə də insan yaşadığı ağrılı hissləri xatırlamaq istəmir. Travmatik xatirələrin emosiyaları ağrılıdır. Bu xatirələri xatırlayanda sanki bu gün yaşayırıq kimi ağrılar hiss edirik. Tarvama terapiyada travmatik xatirələrdən danışaraq sağalır. Əgər insan yaşadığı travmatik yaddaşın acısına dözürsə, bu hissi azad edir.
Bu mərhələdə qorxulu zamansızlıq hissi yaranır və travma da bu barədə danışaraq digər xatirələr kimi adi hala gəlir, yəni onun strukturlaşması keçmişə dalmağı tələb edir. Travmatik xatirələrdən danışdıqca insan əziyyət çəkir, ağlayır, kədərlənir, özünü pis hiss edir. Bu hisslər heç vaxt bitməyəcək kimi görünür. Sanki ömür boyu bu ağrını çəkəcək. Travmatik yaddaşı azad etməyin açarı ağrını yaşamaq və onu bitirməkdir. Heç bir ağrı əbədi deyil. Ağrıdan qaçmaq travmanın təsirlərinin ömür boyu davam etməsinə səbəb olur.
Şəxs ona dəyən zərərə görə məsuliyyət daşımasa da, sağalmasına cavabdehdir. Bir insanın sağalması və güclənməsinin yeganə yolu onun terapiyasına görə məsuliyyət daşımaqdır.
EMDR və EFT terapiyada istifadə etdiyimiz travma müalicəsi üsulları arasındadır. Emdr sağ beyin ilə beyin arasındakı əlaqəni təmin edir. sol beyin. Sağ beyində saxlanılan travmatik xatirələr məlumatla üst-üstə düşür. EMDR beyinə travmanı emal etməyə imkan verir. EFT emosional sərbəst buraxılma texnikasıdır. Travma zamanı duyğular EFT texnikası ilə sərbəst buraxılır.
oxumaq: 0
